Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 13. júní, 2020.
Vísnavinur úr Vogunum
Guðmundur Andri Thorsson; rithöfundur, alþingismaður og tónlistarmaður, gefur hér út einyrkjaplötuna Ótrygg er ögurstundin. Innihaldið vísna- eður söngvaskáldatónlist, að skandinavískum hætti.
Ég er ánægður með að Guðmundur Andri skuli hafa gefið út þessa plötu. Eitthvað rétt við það. Hann var einn af viðmælendum mínum þegar ég vann að doktorsritgerð minni um virkni íslensks tónlistarsamfélags og ekki kom maður að tómum brunni þegar við veltum fyrir okkur saman eðli tónlistarinnar eða öllu heldur eðli þess að skapa hana, koma saman, búa hana til og flytja. Mikilvægi hennar í hversdeginum, hvernig hún getur þess vegna verið bara einn af þáttunum í einhverju stærra mynstri (Guðmundur ræddi t.d. um það hvað sér þætti vænt um bílferðina hjá sér og vini sínum á Spaðaæfingar, nokkuð sem styrkti vináttuna).
Guðmundur hefur um langa hríð verið meðlimur í Spöðum sem var einmitt stofnuð á sínum tíma af vinum sem sáu fram á þverrandi hittinga vegna yfirvofandi fullorðinsára. Spaðar hafa gefið út tónlist með reglubundnum hætti og haldið böll en hví sólóplata? Og hví nú? Guðmundur lýsti tilurð þessa í skemmtilegri fjasbókarfærslu fyrir stuttu, sem var eins og venjulega krydduð hollum skammti af sjálfsháði. Hann rekur þar m.a. að hann sé hættur að skrifa skáldsögur („Ekki viljandi, heldur hvarf mér gáfan og ég hef aldrei viljað kreista neitt upp úr mér en fór að dútla þess í stað við að setja saman hljóma, oftar en ekki frammi fyrir Barnaby; hummaði einhverjar lagleysur yfir alls konar hljómagang meðan ég fylgdist með einstaklega óáhugaverðum framgangi mála á skjánum“.) Ekki gæti ég leikið þetta eftir enda á ég venjulega fullt í fangi með margslungið plottið í Barnaby hvar fimmtán liggja undir grun og morðin orðin fimm!
Guðmundur setti lögin á band (tölvu) og bar undir mann og annan („Viðbrögðin voru mjög á eina lund: þögn. Löng þögn. Svo kannski langt og dræmt júú og jújú, því ekki það?“) Thoroddsen kom vitanlega til bjargar, í þessu tilfelli Jón, vinur hans Nonni, og hann hvatti hann áfram enda ætt þessi með eindæmum glöð, geðrík og söngvin. Spaðar og aðrir komu svo að málum og hjálpuðu vini sínum með framkvæmdir, Guðmundur Ingólfsson, Eyjólfur Guðmundsson, Snorri Björn Arnarson, Aðalgeir Arason og fleiri sem verða ekki taldir upp hér. Nánari upplýsingar er að finna í efnislegum hljómdiski (Dimma gefur út) en tónlistina má og sækja á Spotify.
Ég er sérstakur áhugamaður um áhugamennsku í tónlist. Upprunalega átti doktorsritgerðin mín að vera um það einvörðungu. Fólk sem spilar af áhuga, einlægni og innri þörf, fyrst og fremst. Í títtnefndri færslu segir Guðmundur: „Þetta er mjög ólíkt því sem ég hef áður fengist við í músík með hálfum huga, nema enn er ég amatör. Þetta er vísnatónlist, einföld og sparleg og blíðleg held ég…“ og ratast honum satt orð á munn. Í raun engu við að bæta. Hljómur plötunnar er þægilegur, stofulegur, og lögin öll í þessum anda. Melchior og viðlíka íslenskar þjóðlagasveitir ekki langt undan, ef við ætlum í einhvern samanburð. Söngrödd Guðmundar er vinaleg, varfærin og lágstemmd og lögin leidd áfram með haglega ortum textum þar sem okkar maður er á heimavelli. En hann er ekki í skrúði eða flóknum líkingum, margir textarnir eru innilega hversdagslegir, vangaveltur um lífsins gang; erilinn og ánægjuna, dýfurnar og hæðirnar. „Við erum öll með listhvötina og misjafnt hvernig hún finnur sér farveg,“ segir Guðmundur í upphafi færslunnar. Og lykillinn er alltaf að bregðast við hvötinni, vera sannur, gera það sem maður „verður“ að gera. Gott að svo varð í þessu tilfelli, það er nefnilega ekkert víst að slíkt klikki eins og mætur maður sagði eitt sinn.
Deildu!
