Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 17. september, 2022.
Má ég fá að heyra meira?
Eitt af því besta sem ég hef heyrt í ár er stuttskífa Unu Torfa, Flækt og týnd og einmana. Alveg afskaplega hreint og beint verk, afdráttarlaust og ástríðufullt.
Hildur Kristín Stefánsdóttir, „Hildur“, stjórnaði upptöku á plötunni. Hafsteinn Þráinsson hljóðblandaði og Kári Ísleifsson hljómjafnaði. Tumi Torfason, bróðir Unu, spilar á bassa, Svanhildur Lóa Bergsveinsdóttir á trommur og Una sjálf á gítar og píanó. Una er ungt og upprennandi söngvaskáld og stígur fram með nokkuð afgerandi hætti á þessari fimm laga plötu. Tónninn er góður, hreinleiki og heiðarleiki einhvern veginn og hér erum við með efni, það er klárt.
Þrátt fyrir að vera rétt skriðin yfir tvítugt hefur Una stigið krappan lífsdans hin síðustu ár. Þegar hún var nítján ára greindist hún með krabbamein í heila. Við tók meðferð, og nú, tveimur árum síðar, er hún laus við meinið. Ferlið allt hefur þó skilað nýrri manneskju, eða eins og Una sagði í spjalli við RÚV: „Það afhjúpaði fyrir mér að það var svo margt annað að í hausnum á mér.“ Una hefur tjáð sig með hressandi hætti um veikindin og líf sitt sem listamaður að undanförnu og „þakkar“ krabbameininu fyrir að hafa þokað burt þunglyndi og öðrum andans kvillum. Lífssýnin hafi einfaldlega breyst. Og áður en ég sný mér að dómastörfum: Ég elska hversu sjálfsmeðvituð hún er gagnvart plötutitlinum. Að það sé í raun réttri viðeigandi að plata sem fjalli um flóknar tilfinningar: „sé með svolítið langan og bjánalegan titil.“
En að plötunni. Eins og segir; björt, fögur og hrein að gerð. Hljómur allur góður og „feitur“ og upptökustjórn næm og nákvæm. Þetta er „íslensk“ plata, það er þjóðlagastrengur þarna sem kallar fram Spilverkið og grallarakennd söngvaskáld frá níunda áratugnum, enda eru textar Unu æði glúrnir og skemmtilegir og líða áfram eins og opin dagbók. Hnyttnir, sannir og upplýsandi, mikil berskjöldun í gangi eins og sagt er.
Söngröddin er bæði björt og sterk. Ákveðin og skýr og Una beitir henni á mismunandi hátt við mismunandi tilefni. Er kraftmikil eða hvíslandi, allt eins og þarf hverju sinni.
Fyrsta lagið, „Í löngu máli“, opnar plötuna á sæmilega hvellan hátt og það er mikill hljómsveitarhljómur á plötunni þó þetta sé í grunninn söngvaskáldsverk. Lagið er næsta poppað, er sungið af öryggi og það er glettni í röddinni. Viðeigandi upphafslag. „En“ er næst, umfjöllunarefnið þyngra, ástarskot og vandræðin í kringum slíkt: „Hvort er ég fífl fyrir að trúa alltaf á það besta…?“ segir m.a. Vel sungið og reglulega koma litlar raddlausnir sem eru æði hugvitssamlegar (hvernig hún syngur t.d. „taka utan um mig hvísla“. Hækkar röddina og hraðar henni um leið). „Ekkert að“ kemur svo og það dimmir yfir. Sungið um „holur í hausnum“ og auðvelt að geta sér til um hvert umfjöllunarefnið er. Una veldur þessum stíl vel, er sannfærandi í alvarlegum en undurfögrum söng. Titillagið slær nýjan, kersknislegan tón, meira í ætt við upphafslagið. Skringilegar kaflaskiptingar og raddbeiting og aftur, texti einkar skemmtilegur og klókindalegur: „Búðu þig undir / Að ég opni mig / Því að þú færð heila ævisögu og miklu meira til“. Plötunni er svo slaufað með „Stundum“, angurværri, fallegri smíð sem lokar verkinu smekklega.
Afar efnilegt verð ég að segja. Svo margt fellur með henni Unu. Góður söngvari, texta- og lagasmiður. Og alveg rúm til að halda áfram, þróa áfram og vinna meira efni. Vona ég að svo verði.
Deildu!
