Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 12. október.
Hugvíkkandi spássitúr
Tónskáldið Guðmundur Steinn Gunnarsson hefur sent frá sér verkið Stífluhringinn en það er kammerhópurinn Caput sem flytur.
Það er gaman fyrir gamlan Árbæing að takast á við tónlistarverk sem heitir eftir leið sem hann hefur hlaupið frá blautu barnsbeini! Stífluhringurinn er rúmlega þriggja kílómetra hlaupaleið í hverfinu sem var nýtt þegar ég var í leikfiminni í gamla daga. Við hlupum frá Árbæjarskóla, í austur og meðfram Fylkisvellinum í átt að lítilli brú. Yfir hana fórum við svo, meðfram Breiðholtinu í vesturátt og svo þveraði maður stífluna, aftur inn í hverfi. Hlupum loks í gegnum gömlu einbýlishúsagöturnar (Fagribær, Þykkvibær) og svo upp brekkuna meðfram kirkjunni og aftur inn í skóla.
Þessi dáyndisleið er sem sagt heiti á verki eftir Guðmund Stein sem kom út í sumar hjá Carrier Records í Bandaríkjunum, fjórða plata Guðmundar fyrir þá útgáfu. Verkið er í tveimur köflum, sá fyrri (Arabakki) er um tuttugu mínútur og tileinkaður séra Toshiki Toma sem hefur aðsetur í Breiðholtskirkju en sá síðari (Klettabær) er tileinkaður Ástvaldi Zenki Traustasyni hvers söfnuður hefur aðsetur í Árbænum, við Klettháls.
Þá er kápa plötunnar óhefðbundin en hún er unnin í samstarfi við Sam Rees listamann og er þetta í níunda sinn sem þeir Guðmundur vinna saman. Á bandcamp-síðu verksins má sjá fjöldann allan af efnislegum útgáfum verksins, geisladiska og vínil, í takmörkuðu upplagi. Sum umslögin handgerð og spreyjuð, stundum er vínillinn í lit, stundum ekki. Gleðilegt er frá því að segja að margt af þessu er uppselt og um að gera að kíkja inn á síðuna fljótt, kæri lesandi, ef þú varðst hugfanginn við lestur (og hlustun).
Síðast skrifaði ég um Guðmund þegar Sinfónía kom út 2020. Um það verk reit ég: „Verkið er afar afstrakt og einkennist af lágværu slagverki og blæstri sem titrar óreglulega. Guðmundur nýtir sér líka þagnir á áhrifaríkan máta. Stundum er eins og detti á dúnalogn en svo læðist blástur inn eins og úr fjarska, líkt og vindgnauð sem fer eftir eigin lögmálum. Blásturinn er eins og segir varfærinn og viðkvæmnislegur og gefur það framvindunni brothættan blæ.“
Það er ekkert ósvipað upp á teningnum hér, eða öllu heldur, ég er farinn að þekkja stíl Guðmundar nokkuð vel. Stífluhringurinn er það sem mætti kalla tilraunatónlist, samtímatónlist, og þetta er eins langt frá Baggalút í jólagírnum og hugsast getur. En þetta er um leið ekki fráhrindandi, hvasst eða óþægilegt. Þetta er skrítið – en ekki hættulegt. Má ég orða það svo? Mér finnst dálítið merkilegt hvernig höfundur lýsir þessu sjálfur í viðtali við Snædísi Björnsdóttur fyrir blað þetta: „Þetta er náttúrlega tilraunatónlist og sumum finnst hún mjög ágeng. Það má kannski segja að þetta sé listrænt ágeng tónlist, en hún er líka draumkennd og að sumu leyti lýrísk.“ Það er farið bil beggja í raun og þetta er rétt hjá höfundi. Þetta er óvenjulegt, já, en áhlýðilegt.
Hljómfræðigreinendur fá sitthvað fyrir sinn snúð því að tónlistin líkir eftir göngutúr um hringinn. „Í seinni hlutanum er spilað sams konar efni og í þeim fyrri, nema aftur á bak – eins og verið sé að ganga hinum megin við ána í Stífluhringnum,“ lýsti Guðmundur í viðtalinu. Og spássitúrinn, hvort sem þú ert á göngu eða hlaupum, er knúinn áfram af slagverki, strengjahljóðfærum, sembal, blæstri og hvað eina, tónar og ómar sem fljóta inn og út úr fókus, að því er virðist af hendingu einni á köflum. Kannski bara eins og allt þetta óvænta – og fallega – sem verður á vegi manns þegar maður tekur undir sig Stífluhringstúr?
Deildu!
