Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 29. apríl, 2023.
Yfir blómabrúna
Nýjasta sólóplata Jófríðar Ákadóttur, JFDR, kallast Museum. Rýnt verður hér á eftir í verkið sem varð til eftir sköpunarlega þurrkatíð.
Merkilegt. Ég er kominn á þann aldur að ég hef verið að fylgjast með tónlistarferðalagi Jófríðar Ákadóttur síðan hún var barn. Pascal Pinon, sveit Jófríðar, Ásthildar systur hennar og þeirra Kristínar Ylfu Hólmgrímsdóttur og Höllu Kristjánsdóttur, steig fram árið 2009 svo eftir var tekið og í kjölfarið flutti hún tónlist með Samaris og Gangly auk sólóefnis. Síðasta plata, New Dreams, kom út 2020 en þessi hér varð til eftir sköpunarþurrk sem lagðist á Jófríði. Þeirri krísu létti ekki fyrr en seint á árinu 2021 en þá hóf hún að garfa í gömlum prufuupptökum sem hún var með í fórum sínum. Snemma árs 2022 var svo haldið til New York og upptökur settar í gang í Figure 8 Studio hvar Íslandsvinurinn Shahzad Ismaily var fyrir á fleti en hann hefur unnið með Jófríði áður, m.a. á New Dreams. Jófríður og eiginmaður hennar, Josh Wilkinson, stýrðu upptökum og hljóðblönduðu en Ismaily kom að því síðarnefnda. Jófríður vissi að hún þyrfti að nýta kraftinn sem streymdi um hana, sleppa öllum ofhugsunum og platan því kláruð vel og ærlega. Allt var komið í „mix og master“ í febrúarlok! Hljóðfæraleikarar eru Jófríður, Ásgeir Kjartansson, Naomi Greene, Viktor Orri Árnason, Ásthildur Ákadóttir, Gyða Valtýsdóttir, Thomas Davíð Stankiewicz, Shahzad Ismaily, Albert Finnbogason (trommur!) og Francesco Fabris. Úlfur Hansson léði þá langspil sem hann smíðaði níu ára gamall.
Þetta er þriðja sólóplata Jófríðar; Brazil kom út 2017, svo New Dreams og nú erum við hér. Persónulega tengi ég sterkast við þessa. Þó að lögin séu ólík innbyrðis er öruggur, stöðugur þráður út í gegn. Einhverjir gætu sagt að það sé eðlilegt að fólk verði betra með reynslu og ástundun en það er náttúrlega ekki gefið. Burtséð frá krísunni finnst mér eins og Jófríður, JFDR, sé að lenda á einhverjum platta sem er algerlega hennar. Hún hefur sjálf sagt að sér finnist eins og nýr kafli sé hafinn og umfjöllunarefni plötunnar er heilun og hreinsun. „Að anda fersku og nýju lofti að sér og leyfa því að leika um þennan kjarna sem þú átt og hefur alltaf átt.“
Tónlistin er draumkennd og dulræn og ferðast um hljóðheim sem er ekki ólíkur þeim sem Björk, Gyða Valtýsdóttir og fleiri búa í. Það er unnið með „ambient“, nútíma- og tilraunatónlist og Jófríður nýtir þau skapalón til að búa til aðlaðandi og stælalausa tónlist. Tökum dæmi. „The Orchid“, upphafslagið, ber með sér ókennilega tónlist. Er þetta hljómborð þarna? Hvaða skruðningar eru þetta? Er þetta rafgítar þarna í fjarska? Allt þetta er svo leitt saman, ofið saman, og stemningin er umfaðmandi, slekkur í raun á þér og róar. Strengir koma inn og lagið er fallegt, hrífandi og söngrödd Jófríðar; einlæg og knýjandi, ber lagið. „Life Man“ er skringilegra, hefst á tölvutöktum og slagverki en síðan fer nokkurs konar kassagítar í gang. Þið sjáið hvernig ég skrifa þetta. Það er á huldu hvaðan hljóðin koma, úr hvaða hljóðfærum, enda skiptir það ekki máli og ég ætla að giska á að það hafi dálítið verið tilgangurinn. Ég heyri bara tónlist. Fallega, næma og natna. Er þetta fiðla? Selló? Langspil? Gildir einu.
Platan öll er á þessu sviði. Þetta er hlustunar- og pælingaplata og heyrnartól eru óvitlaus tæki til að hámarka nautnina. Þetta „safn“ geymir þannig ýmsa kjörgripi svo ég gerist pínu kerskinn í niðurlaginu.
Deildu!
