Plötudómar: Kjuregej og fjórar aðrar

Follow

[Dómarnir voru skrifaðir fyrir Morgunblaðið og birtust þar, þriðjudaginn 22. maí]

Íslenskar plötur

Arnar Eggert Thoroddsen
arnart@mbl.is

Hér getur að líta gagnrýni á nýútkomnar íslenskar plötur af hinu og þessu tagi.

Gillon – Næturgárun

3/5

Um er að ræða listamannsnafn Gísla Þórs Ólafssonar skálds, en hann hefur verið iðinn við ljóðabókakolann undanfarin ár og gefið út bók á ári. Gísli hefur hins vegar lýst því að ljóðabókaútgáfan hafi aðallega verið til að undirbúa hann fyrir tónlistarútgáfuna og nú er sumsé komin út breiðskífa með tíu frumsömdum lögum, hans fyrsta. Tónlistin er nokkuð hrá og minnir mig stundum einhverra hluta vegna á amerískt háskólarokk frá níunda áratugnum. Lagasmíðarnar eru þannig séð hefðbundnar en það er eitthvað „auka“ þarna sem hífir þau upp yfir meðalmennsku. Í rokkaranum „Blindaður af ást“ sýnir Gísli t.a.m. fram á að hann er naskur melódíusmiður, fallegt lag sem límir sig þægilega við heilann, og í ballöðunni „Fyrir tilstilli þína“ nær Gísli inn að hjartarótum, söngröddin veðruð, rám og nánast „pínd“ – sótraftaleg á áhrifaríkan hátt þar sem hann nær að knýja fram angurværa, löngunarfulla tóna. Þetta er allt á réttri leið.

Kjuregej – Lævirkinn

5/5

Alexandra Argunova „Kjuregej“ er upprunalega frá fyrrverandi sovétlýðveldinu Jakútíu en hefur búið hér í 46 ár. Hún er myndlistarkona, leikari, leiktjalda- og búningahönnuður og tónlistarmaður en Lævirkinn er, ótrúlegt en satt, hennar fyrsta plata. Á henni syngur hún sextán lög, flest þeirra þjóðlög á jakútsku en einnig lög á rússnesku og íslensku. Plata þessi er að sönnu fengur þar sem Kjuregej syngur þjóðlög sem eru mörg hver í útrýmingarhættu í heimalandinu. Áferðin er jafnan angurvær og á köflum dökkleit og í söngröddinni má nema nið aldanna, tilfinningaþrungin áköll í bland við ástríðufulla saknaðarsöngva. Íslensk lög eins og „Til eru fræ“ og „Úr Sóleyjarkvæði“ fá þá á sig nýstárlegan blæ og Kjuregej gerir þau algerlega að sínum með magnaðri, ástríðullri túlkun. Þegar best lætur er fegurðin stingandi. Glæsilegt verk. Að lokum ber að geta umslagshönnunar allrar sem er sérstaklega vönduð og falleg.

Tríó Glóðir – Bjartar vonir

4/5

Hafsteinn Þórólfsson söngvari er langafabarn Oddgeirs Kristjánssonar, þjóðskálds Vestmannaeyja ef svo má segja. Hann ákvað árið 2003 að Oddgeir skyldi hann heiðra með því að gefa út plötu á hundrað ára afmæli hans og hér gefur að líta afraksturinn. Hann fékk þá Ingólf Magnússon bassaleikara og Jón Gunnar Biering Margeirsson gítarleikara til liðs við sig en auk þess kemur söngkonan Sigríður Thorlacius við sögu í völdum lögum. Óhætt er að segja að vandað hafi verið til alls frágangs, hvort sem hann snýr að umbúðum eða innihaldi. Gripurinn sjálfur er fallegur, fjöldi ljósmynda prýðir bæklinginn, textar fylgja auk þess sem saga Oddgeirs er rakin. Tónlistin sjálf er þá í samræmi við þetta. Hljómur er algerlega frábær og útsetningar sömuleiðis, tríóið nálgast lögin af næmi og natni. Áferðin er lágstemmd, söngurinn er í forgrunni og undirspil allt einstaklega smekklegt. Á köflum minnir platan mig á þrekvirki Einars Scheving, Land míns föður, þar sem hún myndar einstaklega notalega og þægilega áru sem leggst utan um þig eins og dúnn. Virkilega vel að verki staðið.

Raggi Dan – Hughrif

2½/5

Höfundur plötunnar, Ragnar Danielsen, lýsir innihaldinu sem „slökunartónlist hjartalæknisins“, enda er hann sjálfur einn slíkur. Ragnar stofnaði Stuðmenn á sínum tíma í MH ásamt þeim Valgeiri Guðjónssyni, Jakobi Frímanni Magnússyni og Gylfa Kristinssyni en sveitin hét þá Frummenn (og platan Tapað/fundið, sem endurreistir Frummenn gáfu út árið 2006, varð kveikjan að þessari plötu Ragnars). En eins og Ragnar segir; innihaldið er slökunartónlist og virkar ágætlega sem slík. Uppistaðan er gítarspil en undir eru áreynslulitlar hljómborðsmottur. Hljómur hefði getað verið betri og motturnar eru sumar hverjar komnar yfir síðasta söludag. Gítarleikur er hins vegar prýðilegur. Lögin renna hvert inn í annað, eru nokkuð einkennalaus og á köflum „hverfur“ tónlistin, sem er í raun útgangspunktur svona tónlistar. „Ambient“-tónlist á að umlykja þig og mynda stemningu, hún á ekki að áreita eða láta bera á sér.

Eysteinn Pétursson – Það er margt í mannheimi

4/5

„Ef Ólöf Arnalds væri eldri maður sem byggi í Breiðholtinu…“ er ein af þeim setningum sem ég hef heyrt í tengslum við þessa dásamlegu plötu Eysteins Péturssonar. Sonur hans, Svavar Pétur Eysteinsson (Prinspóló), sá um upptökur og útgáfu og innihaldið er einlæg og alþýðleg tónlist sem Eysteinn syngur við eigið gítarundirspil. Mörg laganna urðu til á námsárum Eysteins í Kaupmannahöfn og bera með sér skemmtilega sérstæðan blæ. Söngur Eysteins er í senn blíður og hrjúfur, á vissan hátt seiðandi og röddin dregur mann inn í lögin. Sum þeirra, eins og „Ókindarkvæði“, eru naumhyggjuleg þar sem versin ganga í endurteknum lykkjum en hér eru líka galgopalegar smíðar („Má ég fá harðfisk“) og opnunarlagið, „Það sem enginn veit“, er einfaldlega fallegt. Hljómur plötunnar er lágstemmdur og berstrípaður flutningurinn gerir að verkum að maður dokar við og sperrir óhjákvæmilega eyrun. Það er svo nærandi að hlusta á tónlist sem er gerð á hinum einu og réttu forsendum; hinni knýjandi þörf til að skapa. Það gefur óhjákvæmilega eitthvað satt af sér, eitthvað fallegt, eins og þessa plötu hér.

Follow