Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 24. desember, 2022.
Andartakið er æði
Félagarnir Björgvin Gíslason og Sigurður Bjóla gáfu út plötuna Jarðarbungu í sameiningu í ár. Hér verður djúprýnt í tónlistina sem þar er að finna.
Þeir Björgvin og Bjóla eru báðir goðsagnir en ég ætla ekki að fara sérstaklega í reifun á því hér. Það liggur allt saman fyrir og hægt að fletta því upp á alnetinu. Mig langar frekar til að einbeita mér að þessu verki hér, fjalla um það sem er hér og nú. „Andartakið er æði“ eins og ég segi í fyrirsögn og hún er jafnframt vísun í upphafslag plötunnar.
Jarðarbunga er til á vínil, í 300 eintökum, og ekkert liggur fyrir enn um stafrænan veruleika. Platan er listaverk, að utan sem innan. Vínillinn er kjörgripur í forláta opnanlegu umslagi. Áferð umslags gróf og góð, plötumiðar flottir og allt upp í topp. Spilarar eru heldur ekki af verri endanum; Ásgeir Óskars, Halli Þorsteins, Tómas Jónsson, Pétur Hjaltested og Jens Hansson. Söngvarar Einar Örn Benediktsson, Mugison og Bryndís Jakobsdóttir ásamt höfundum.
Vindum okkur nú í plötuna. Hvað er í gangi? Hvernig er þetta? Báðir höfundar sitja nefnilega þægilega utangarðs getum við sagt. Sigurður Bjóla er höfundur nokkurra fallegustu en um leið undirfurðulegustu dægurlaga Íslandssögunnar og Björgvin Gíslason er gítarhetja frá sjöunda og áttunda áratugnum en losaði sig við hippíska drauga á níunda áratugnum á nokkuð naskan hátt. Lék t.d. á gítar í Friðryk sem átti hið dásamlega pönkaða lag „Í kirkju“ og svo umfaðmaði hann nýbylgjuna á sólóplötunum Glettum (1981) og Örugglega (1983) og þá sérstaklega á þeirri síðastnefndu. Þreifingar tónlistarmanna sem voru guðir á meðal manna á áttunda áratugnum í nýjum veruleika sem við blasti í upphafi þess níunda hafa verið skjalfestar nokkuð rækilega og flestir féllu á milli þilja, hér heima sem erlendis. Þursum reiddi hins vegar sérstaklega vel af hér á landi elds og ísa og Björgvini sömuleiðis. Og Bjólan gerði sömuleiðis gott mót, þó að hann hyrfi nánast alfarið af radarnum lengi, lengi, varð hálfgerður Syd Barrett Íslands.
En nóg um það! Jarðarbunga er, í ljósi þessa, ekki verk sem horfir til baka. Þetta er „ný“ tónlist, hvar glögglega má heyra höfundareinkenni beggja. Sjá téð upphafslag. Skringilegar gítarlykkjur og -riff opna lagið og um miðbikið kemur sjálfur Einar Örn Benediktsson með „æsilegt“ innslag og lagið umverpist í hálfgert síðpönk. Grimm keyrsla og afdráttarlaus. Næsta lag, „engilbert M“, er í hefðbundnari blústakti … en samt. Það leynast furður í hverju stefi, hverjum kafla. Mugison sjálfur syngur og gefur laginu vigt, er kominn inn á Mugiboogie-lendur. Gestagangur er allnokkur á hlið A, Bryndís Jakobsdóttir syngur „vatN“ dulúðlega og hliðinni er lokað með hinu skringilega en mjög svo andríka „á klapparnöf“.
Bryndís snýr aftur til að syngja titillagið sem leiðir okkur inn í hlið B. Enn og aftur knýja þeir félagar fram magnað andrúmsloft og stemningu. Lagið er langt, sex mínútur, og leiðist út í nokkurs konar súrkálsrokksorgíu („kraut-rock“), stefnu sem þeir félagar ættu að kannast við (Can, NEU! og það allt). „Blæs í lúður efinn“ er Bjólulegt, sýrt nokkuð og lagt þessum einstaka galdri sem einkennir þessi ballöðukenndu draumalög hans, hvar stemning skiptir meira máli en einhver hljómasamsetning. Hrein og óræð fegurð sem sker í gegnum allt (sjá t.d. titillag Sumars á Sýrlandi, „Á fleytifullu tungli“, „Dagur ei meir“ o.fl.). Platan endar með „hvað varð um hann?“, þar sem sérstæðar söngraddir þeirra beggja bítast um pláss innan um dásamlega „björgvinsk“ gítarstef og annan yndis-óskunda.
Semsagt: vel heppnað verk tveggja skapandi tónlistarmanna sem mætti heyrast meira í og af. En það væri samt á einhvern hátt stílbrot. Nánari upplýsingar eru á www.jardarbunga.is.
Deildu!
