Plötudómur: Bubbi – Stormurinn

Follow

11. maí 2013 | Tónlist | 921 orð | 3 myndir

TÓNLIST – Geislaplata

„Það er svo margt sem ég ætla þér að segja“

Bubbi – Stormurinn
5/5

Bubbi Morthens (söngur, kassagítar, rafgítar, munnharpa), Börkur Birgisson (rafgítar, bakraddir), Daði Birgisson (píanó, bakraddir), Valdimar Kolbeinn Sigurjónsson (kontrabassi), Magnús Einarsson (mandólín), Matti Kallio (harmónikka).
Bubbi Morthens (söngur, kassagítar, rafgítar, munnharpa), Börkur Birgisson (rafgítar, bakraddir), Daði Birgisson (píanó, bakraddir), Valdimar Kolbeinn Sigurjónsson (kontrabassi), Magnús Einarsson (mandólín), Matti Kallio (harmónikka). Lög og textar eftir Bubba fyrir utan textann í „Karlskröggur“ (höfundur ókunnur, þýðing Eva Hauksdóttir). Börkur og Daði stýrðu upptökum, Daði hljóðblandaði og þeir ásamt Bubba útsettu. Hljómjöfnun var í höndum Bobs Katz í Digital Domain, Flórída, Bandaríkjunum.

Eitt af því sem ég kann að meta við Bubba Morthens er að hann skilur hvað felst í því að vera listamaður. Hann skilur að þetta hefur með virkni að gera, að vera að, frekar en að sitja aðgerðalaus úti í horni og draga upp stórkostlegar áætlanir um eitthvað sem aldrei verður. Bubbi minnir mig að þessu leytinu til á Woody Allen sem dælir út kvikmyndum af miklum móð, misgóðum svo sannarlega en það sem einkennir hann er að hann er lifandi listamaður, með eitthvert fjör í gangi. Þessir menn eru því óhjákvæmilega mistækir, með öðrum orðum mannlegir, og í því einu og sér liggur fegurð. Styrkur Bubba sem listamaður – allan þennan ótrúlega feril – kristallast nefnilega í þessu. Hann þorir að láta vaða, hvað sem svo verður.

Stormurinn er fjórða platan sem Bubbi vinnur með þeim Benzinbræðrum, Berki og Daða (sú þriðja, jólaplata, átti að koma út um síðustu jól en var frestað um ár). Þetta hefur verið afskaplega vel lánuð vegferð en þessi varða er hiklaust sú myndarlegasta til þessa. Það hefur verið mikill og góður andi yfir samstarfi tríósins og viss stígandi í því. Tilraunir Bubba með sálartónlist á fyrstu „bræðraplötunni“, Ég trúi á þig (2011), voru t.d. upp og ofan og Þorpið (2012), þrátt fyrir mjög svo sterka hljóðmynd og gott „flæði“, er dálítið köflótt hvað gæði lagasmíða varðar.

Stormurinn er aftur á móti merkilega heilsteypt verk. Þrátt fyrir að vera fimmtán laga og yfir klukkustund á lengd rúllar hún fumlaust áfram. Undirspil allt er naumhyggjulegt og einfalt, gítarleikur að mestu og stöku áhrifshljóð þegar við á. Þetta styður við heildarmyndina, því að þrátt fyrir að lögin séu ólík innbyrðis eru þau öll bundin saman sterkum þræði sem Bubbi og bræðurnir eru farnir að spinna meistaralega.

Platan byrjar með „Allt var það krónunni að kenna“ þar sem heyra má þetta einstaka gítarplokk eða -pikk Bubba sem hann skilar af miklu listfengi. Lagið er stutt, snarpt og pólitískt en ádrepur um eldfim mál einkenna plötuna nokkuð. „Ég sakna þess að unga fólkið skuli ekki fjalla meira um samtímann og maður hefði kannski haldið, eftir svona ástand eins og hrunið, að allt myndi fyllast hér af trúbadorum með beitt sverð og nýjan skjöld en það er ekki að gerast,“ sagði Bubbi í viðtali við Helga Snæ Sigurðsson í Morgunblaðinu nú á miðvikudaginn og þessi rýnir deilir þessari furðu hans. Bubbi lýsir því þá yfir á bloggi sínu fyrir Pressuna 20. mars síðastliðinn að: „Fyrir mér er tónlistarmaðurinn eða -konan í raun skæruliði sem liggur í leyni, tilbúinn að skjóta þig í hausinn með hárbeittum nótum og orðum sem vekja þig, hræða, gleðja og fá þig til að sjá hluti sem þú sást ekki og heyrðir ekki.“

Á þessum nótum er að finna nokkra, já nokkra, bálka eða söguljóð þar sem Bubbi myndast við að skjóta okkur í hausinn. Kirkjan fær t.a.m. sínar gusur í samnefndu lagi sem er tæpar átta mínútur. „Skortur á ljósi var alltaf kirkjunnar styrkur,“ segir Bubbi, beittur vel og hnitmiðaður. Titillag plötunnar, „Stormurinn“, hefur þá Guðmundar- og Geirfinnsmálið að umfjöllunarefni; virkilega sterkt lag, drungalegt og napurt: „Nakin og staurblind á báðum, gyðja réttlætis reyndist fá skell,“ segir þar. „Tíðindalaust af vesturvígstöðvunum“ fjallar um hrikaleik fíkniefna en rosalegasti bálkurinn – og besta lag plötunnar – er hið tæplega átta mínútna langa „Hoggið í stein“. Þar fara menn út fyrir þægindarammann; það kraumar og ólgar undir framvindunni sem einkennist af ágengum kassagítarleik og ýlfrandi rafgíturum. Lagið skríður rólyndislega áfram en á ógnandi hátt engu að síður. Mjög áhrifaríkt og það rennur kalt vatn milli skinns og hörunds meðan það varir. Glæsilegt! Sagnabálkar eftir Dylan eins og „The Lonesome Death of Hattie Carroll“ og „Desolation Row“ koma óneitanlega upp í hugann og söngrödd og túlkun Bubba hreyfir við manni, hann er ástríðufullur og einlægur sem aldrei fyrr.

Bubbi nýtir ekki bara bálkana undir þessar „kýlis-stungur“, „Best er bara að þegja“ er snoturt lag sem fjallar um heimilisofbeldi og ljúf áferðin gerir það áhrifaríkara en ella: „Þú finnur bara kolamola þar sem hjartað var/Best er bara að þegja.“ En þetta er ekki eintómt svartnætti, hér er pláss fyrir bæði ljós og skugga. Hið gítarplokkandi „Lipurtá“ er í björtum, amerískum þjóðlagagír, „Ruggaðu mér í svefn“ er í dæmigerðum blúsgangi og „Afmælið“ er „tex-mex“ gjörningur að hætti Los Lobos. „Karlskröggur“ er evrópskara, Brel-áhrif og skandinavísk vísnatónlist í einni hræru. Plötunni er þá lokað með nokkurs konar útgöngustefi, hinu fallega „Trúðu á ljósið“.

Já, púff segir maður bara. Það er mikið í gangi inni í Storminum, segja má að platan beri þannig nafn með rentu. En það er vigt í henni sem verður ekki fengin með öðru en aldri og reynslu. Það leikur öryggi og æðruleysi um hana sem maður heyrir t.d. á nýjustu plötum Leonards Cohens eða plötunum sem Cash gerði fram í andlátið.

Galdur plötunnar liggur í því hversu sönn hún er. Þennan hreinleika finnur þú einfaldlega í gegnum þá alúð sem lögð hefur verið við hvert og eitt lag, hvort sem um er að ræða tilkomumikla níðþunga bálka eða léttleikandi gítarstemmur. Þú skynjar að aðstandendur vita nákvæmlega hvað það er sem þeir vilja fá fram. Frábær plata, eins hnökralaus og mannlega er unnt.

Arnar Eggert Thoroddsen

Follow