Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 15. júní.
Eivör er engin eskimey
Enn heitir nýjasta verk Eivarar Pálsdóttur og er það gefið út af hinni stöndugu útgáfu Season of Mist. Tónninn er skuggum bundinn, norrænn, mikilúðlegur og epískur. Rétt eins og við mátti búast.
Þær eru ófáar greinarnar sem ég hef skrifað um drottningu Færeyja, Eivöru. Og megi þær verða fleiri, því að leitun er að öðru eins náttúrubarni í tónlist. Hún var enda sæmd tónlistarverðlaunum Norðurlandaráðs árið 2021, ári eftir að síðasta plata hennar, Segl, kom út. Í dómi sem ég reit um þá plötu fyrir blað þetta talaði ég um ákveðna þrískiptingu. Tónlistin væri í grunninn 1) kalt, svalt nútímapopp sem væri 2) dramabundið og með sterka vísun í 3) færeyska þjóðlagatónlist. Sagði ég m.a.: „Þegar best lætur koma þessir þrír þættir saman í einum glæsilegum skurðpunkti: Fyllilega nútímaleg poppdíva sem vinnur með gerðarlega, dramabundna og epíska tónlist að hætti Kate Bush og Bjarkar um leið og hún er með báða fætur kirfilega í Götusandinum fagra.“
Tónleikar Eivarar hafa verið mikið sjónarspil að undanförnu og nú hefur hún gert útgáfusamning við Season of Mist, fyrirtæki sem sýslar mikið með þungarokk, m.a. íslenskt. Norrænn andi hefur verið yfir tónlist Eivarar alla tíð en undanfarið hefur hann verið undirstrikaður betur ásamt því að blessað bárujárnið liggur utan í okkar konu. Hún er ekki orðin þungarokkari en fagurfræði þeirrar stefnu hangir yfir. Og af því tilefni ákvað ég að hræra í fyrirsögnina sem pistilinn prýðir og er hún leikur að ásatrúarminnum, allt í takt við anda plötunnar/framfærslu Eivarar undanfarin misseri. Frigg var með svokallaða eskimey á sínum snærum, ásynjuna Fullu. Hún var ein af fylgimeyjum Friggjar og bar eski hennar (sem getur bæði þýtt „askja“ og „spjót“). Eivör er hins vegar á þannig stað nú að hún ber ekki neitt fyrir neinn, er Frigg eður Freyja sjálf. Má maður róta aðeins í fornum goðafræðum!
En að plötunni nýju, Enn. Hljóðfæraleikarar eru þau sem fylgt hafa Eivöru á tónleikaferðalögum undanfarið, Mattias Kapnas (píanó, hljómborð o.fl.), Mikael Blak (bassi, hljóðgervlar, gítar í „Upp úr öskuni“) og Per I Højgaard Petersen (trommur og hljóðmynd). Íslenski strengjakvartettinn Lýra sér um þann þátt (Sigrún Harðardóttir, Sigrún Kristbjörg Jónsdóttir, Karl James Pestka, Unnur Jónsdóttir) og platan var tekin upp í Færeyjum, á Íslandi, í Frakklandi og víðsvegar um heiminn fyrir tilstilli „rassvasa“-hljóðvers Eivarar. Eivör og Tróndur Bogason voru upptökustjórnendur og útsetjarar, taktsmíði var í höndum Eivarar og Per og Theodor Kapnas hljóðritaði og hljóðblandaði í Bloch-hljóðverinu í Þórshöfn. Fred Ruddick tók upp hluta í Frakklandi og Guðm. Kristinn Jónsson og Gestur Sveinsson hljóðrituðu strengina í Hljóðrita.
Rætur Enn liggja í upptökulotu sem Eivör og Tróndur, maður hennar, áttu í smáþorpinu Tjörnuvík. Lotan átti að snúast um hugsanlegt hliðarverkefni en Eivöru varð fljótt ljóst að það sem var að fæðast yrði einfaldlega næsta plata. „Ég er stödd hérna núna, sköpunarlega,“ er haft eftir henni í fréttatilkynningu frá Season of Mist og fyrsta lagið sem unnið var í er lokalag plötunnar, hið höfuga, undurfallega „Gaia“. Opnunarlag plötunnar, „Ein Klóta“, varð einnig til í Tjörnuvík, galopið, umfaðmandi lag enda allt undir pælingarlega séð. „Mér fannst eins og ég væri byrjuð á konseptplötu um jörðina,“ segir Eivör í tilkynningunni. „En ég fór líka að hugsa um náttúruna sem slíka og mannlega náttúru. Samband okkar við náttúruna og glímuna sem við manneskjur eigum í hvað hana varðar.“ Platan er enda „stór“ og Eivör rekur það m.a. til vinnu hennar fyrir kvikmyndir, sjónvarp og tölvuleiki (The Last Kingdom, God of War).
„Þetta var að verða hálfgerð geimópera,“ segir Eivör og ég sé hana hlæja sínum smitandi hlátri. Tónlistarlega var þessi klassíski grunnur, þessi víðáttumikla nálgun sett í samhengi við ógurlega takta og myljandi hljóma, líkt og jörðin væri að rumska og ólmast. Sjá t.d. „Jarðartrá“ og titillagið hvers texti er unninn í samstarfi við ljóðskáldið Marjun Syderbö Kjelnæs (eins og flestir textarnir reyndar). Svo er farið alla leið í „Upp úr öskuni“, hvar brjálæðisleg nornaöskur, beint úr heimi heljar, gera heldur en ekki vart við sig. „Þetta er valdeflingarlagið mitt,“ segir hún. „Konur, systur, að styðja hver aðra og þær eru hráar og ókurteisar og „ljótar“. Villtar og ótamdar.“
Villt, hrá, falleg og með öllu ómótstæðileg. Ferill Eivarar er einstakur og maður heldur áfram að fylgjast með þessari ótrúlegu tónlistarkonu í hálfgerðri forundran. Megi sem flestir kynnast töfrum hennar í gegnum þessa plötu.
Deildu!
