Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 3. október, 2020.
Ekki er allt sem heyrist
Lighthouse er plata sem Hafdís okkar Bjarnadóttir vann með norska spunatríóinu Parallax. Eins og svo oft skeytir Hafdís lítt um mörk og mæri þess sem má í tónlistarlandi.
Ég hef verið að skrifa um Hafdísi Bjarnadóttur og hennar tónlist í tæp tuttugu ár núna og ekki er það búið að vera leiðinlegt. Eðlilega kemur það allt of sjaldan fram að íslenskar konur hafa nú verið í fararbroddi hvað gagngera tilraunastarfsemi í tónlistarsköpun varðar og ég bendi ykkur á að fletta aðeins í gegnum arnareggert.is til að verða þess áskynja.
Hafdís er ein af þessum eldhugum, tónskáld skólað í djassgítar en allur hljóðheimurinn er hennar svið og skilgreiningar og lögformlegheit eiga lítt upp á hennar pallborð. Nokkrar hafa plöturnar komið út og samstarf um víða veröld er ástundað af krafti.
Þessi plata hér, sem nú verður sett undir mælikerið, kallast Lighthouse og er samstarfsverkefni hennar og norska spunatríósins Parallax (Are Lothe Kolbeinsen gítar, Stian Omenås trompet og slagverk, Ulrik Ibsen Thorsrud slagverk). Á plötunni eru hlustendur leiddir í hljóðferðalag um náttúru Íslands en tónlistin byggir á hljóðupptökum af fuglum, fossum, hverum og ýmsu fleiru. Hljóðritunum safnaði Hafdís mestmegnis á nóttunni um nokkura ára skeið en árið 2015 kom út plata hennar Sounds of Iceland hjá þýska útgáfufyrirtækinu Gruenrekorder með ofangreindum náttúruhljóðum. Það var Sigurdór Guðmundsson sem sá um hljóðblöndun og hljómjöfnun en upptökustjórn var í höndum Hafdísar. Hljóðritun fór fram í Akranesvita og fær vitavörður, Hilmar Sigvaldason, sérstakar þakkir!
Parallax eru engir aukvisar, hafa ferðast um allan heim og hafa afar opna nálgun á spunalistina, þannig að samsláttur Hafdísar og sveitarinnar virðist svo gott sem fullkomin. Verkið hefst á „Barðarstrandarsandur“ en nöfn laga/verka vísa í þá staði þar sem Hafdís safnaði hljóðunum. Stutt og hnitmiðað – giska melódískt meira að segja – nokkurs konar upptaktur. „Haukadalur“ er erfiðara ef svo mætti segja. Afstrakt hljómar í upphafi, smá blástur og strengjaplokk (heyrist mér a.m.k.). Líkt og liðsmenn – og Hafdís – séu föst í bubblandi hver (kannski voru það áhrifin sem átti að framkalla?). Lagið endar á fallegu, blíðu gítarplokki, andstæðum stillt upp. „Geldinganes – Dettifoss – Surtshellir“ er heilar níu mínútur og fer sér hægt í upphafi. Drunur hefjast um miðbikið (Dettifoss!) en öll stemning verður draugalegri í hellinum, nema hvað. „Barðaströnd – Strokkur“ hefst á fuglahljóðum en verður svo nokk grimmilegt. Skýrasta tilraunin hér, finnst mér, til að velta upp spurningunni hvað er tónlist? Þarf að vera melódía eða er nóg að hafa hljóð? „Elliðavatn“ byrjar með vatnsskvampi en endar í einslags bjölluorgíu. „Grímsnes“ lokar plötunni, snilldarleg blanda af fuglahljóðum og ókennilegu gítarspili. Heyrist mér. Ég er ekki viss. Sum hljóð eru unnin, sum tekin upp, sum spiluð og ég held að tilgangurinn hér sé að láta mann giska, hvað er hvað? Og kannski, það sem er mikilvægara: Skiptir það máli?
Ég hef kynnst Hafdísi sem bjartsýnni manneskju og eljusamri og verð bara að deila þessu með ykkur, texta sem hún birti á Fésbókarvegg sínum. Mér finnst hann hvetjandi, ekki bara fyrir tónlistarmenn heldur okkur öll: „Hafdís vinnur í tónsmíð: „Klukkan 15:00: „Þetta er glatað, mig langar mest að gefast upp. Af hverju er maður að semja músík á annað borð, það er öllum sama hvort eð er“. Klukkan 17:30: „Ókei, vá, þetta verður geggjað! Jess! Þetta er lífið!“ Þessi litla dæmisaga kennir okkur að stundum er strokleðrið besti vinur tónlistarinnar, og hún stundum skánar þegar maður er búin að stroka eitthvað út svo aðalatriðin skína í gegn.“ Svo mörg voru þau orð. Halda áfram. Laga, bæta, aftur á bak og áfram en alltaf fram á við á endanum. Hafdís og félagar léku efnið á umliðinni Jazzhátíð hér í Reykjavík og stuðst var við fjarfundabúnað til að koma því til skila, Norðmennirnir léku heiman frá sér og þeirra framlag sýnt á stórum skjá með gæðahljómburði en Hafdís lék á sviðinu. Plötuna má nálgast á Bandcamp, Spotify og fleiri streymisveitum.
Deildu!
