Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 22. september, 2018
Ljósið sem lak
Light is Liquid er fyrsta sólóplata Örvars Þóreyjarsonar Smárasonar, sem hefur helst getið sér orð sem meðlimur múm og FM Belfast.
Örvar Þóreyjarson Smárason þarf vart að kynna, en síðustu tuttugu ár hefur hann verið einn af lykilmönnunum í íslenskri neðanjarðartónlist. Er Sigur Rós braust fram – og svo út – upp úr 2000 sigldi tilraunakennda raftónlistarsveitin múm þéttingsfast við hlið gulldrengjanna. Hún náði vissulega ekki sömu vinsældahæðum og Mosfellingarnir en tónlistarlegt framlag þessara MH-inga var alveg jafn ríkt, frumlegt og gildandi. Þessar tvær sveitir voru í forvígi aldamótaútrásarinnar ef svo mætti kalla og fyrstu þrjár breiðskífur múm, gefnar út 1999, 2002 og 2004, eru einstakir gæðagripir. Enda kviknaði snemma mikill áhugi ytra, plöturnar komu út hjá erlendum fyrirtækjum, fengu fína dreifingu og aðdáendahópur, sem spannar veröld víða, myndaðist fljótt og örugglega. Hljómsveitin var samsett úr tveimur tvíeykjum; systrunum Gyðu og Kristínu Önnu ásamt þeim fóstbræðrum Gunnari Tynes og Örvari og allt gekk einhvern veginn upp; ímynd, tónlist, plötuumslög og tónleikaframkoma í fullkomnum samhljómi.
Mikið vatn er runnið til sjávar síðan en upprunalegir meðlimir eru allir uppteknir við tónlistariðkun, nú sem áður. Örvar hefur t.d. leikið með FM Belfast og hefur sinnt annarri list einnig, t.d. bókaskrifum og myndlist. Light is Liquid er hins vegar fyrsta sólóplata hans, átta laga verk sem kemur út á Morr Music. Platan var samin á síðustu árum og lunginn af henni var klár áður en Örvar gekk í samstarfsverkefni með þeim Sóleyju og Sin Fang, sem lýsti sér í einu útgefnu lagi í hverjum mánuði árið 2017 – og kom svo allt heila klabbið út sem breiðskífa snemma á þessu ári. Þessi þrenning hefur starfað saman af og til síðustu áratugi og kíkja Sóley og Sin Fang í heimsókn hér; Sóley syngur bakraddir en Sin Fang sá um að hljóðblanda. Tvær aðrar söngkonur koma við sögu, þær JFDR (en hennar mjög svo einkennandi rödd gæðir „Tiny Moon“ lífi) og Sillus, sem syngur í þremur lögum, en hún er tónlistarmaður sem vert er að fylgjast með á næstu misserum.
Sumir nýta sér sólóvettvang til að gera eitthvað allt annað; pota í kántrítónlist eða svartþungarokk – fá m.ö.o. útrás fyrir allt það sem komst ekki á borð í hljómsveit viðkomandi. Það er ekki svo hér. Þú heyrir glöggt að þetta er plata eftir Örvar Smárason, eins og hann er titlaður, og er hann í heilbrigðu samtali við fyrri verk sín á plötunni. Eitt af leiðarstefjunum er munurinn á hinu vélræna og hinu mannlega, hugmyndir sem Kraftwerk þróaði m.a. á plötu sinni Man Machine (1978). Þessi útgangspunktur átti sumpart við múm, þar sem lífræn hljóðfæri mættu tölvutónlist, en hér er þetta tekið lengra. Gangurinn í sumum lögunum er nánast fjarrænn og til baka, en svo er hann mildaður meðvitað, t.d. með blíðum gestasöng. „Tiny Moon“ er þannig nánast tölvuleikjalegt og alveg afskaplega „evrópskt“ (Air, Kraftwerk) á meðan „Flashlight“ er prýtt unninni, vélmennalegri söngrödd Örvars, uppfullt af skruðningum og hvössum hornum – en um leið er þarna melódíufegurð sem sker í gegnum kuldann. Örvar vandar sig við að þenja mörkin mjúklega, hann er með ræturnar í tölvupoppi sem fyrr en reynir sig um leið við eitthvað nýtt og býr til hljóðheim sem tilheyrir engu nema þessu verkefni.
Deildu!
