Viðtal: Egill Ólafsson

Follow

Ljósmynd/Guðm. Kristinn Jónsson

Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 21. október, 2017

Fjallið sem við öll þurfum að ganga

Egill Ólafsson sendir frá sér nýja breiðskífu á mánudaginn sem ber nafnið Fjall og kemur hún út í 300 tölusettum vínyleintökum. Pistilritari ræddi lítið eitt við meistarann um þetta ábúðarmikla verkefni.

Egill Ólafsson stríðir við þau örlög að „vera söngvari“ og er „dæmdur til að syngja fyrir okkur“ eins og segir í laginu (ég staðfæri þetta aðeins). Þessari köllun hefur hann sinnt af natni og óumræðilegum hæfileikum í gegnum tíðina og Fjall er nýjasta birtingarmynd þessa lífsstarfs.

–Til hamingju með þetta nýja og að nafninu til a.m.k mikilúðlega verkefni, Egill. Ég velti fyrir mér listrænu uppleggi, svona strax í upphafi. Af hverju „Fjall“ og hvernig sker hún sig frá, t.a.m. síðustu plötu, Vetur?

„Jú, þakka þér hamingjuóskirnar, mæti Arnar. Nafnið vísar til vegferðar lífsins, „Fjallið“ sem við öll þurfum að ganga – ég tek ofan hatt minn fyrir margvíslegum tónlistarstefnum sem ég hef sótt í á vegferð minni yfir fjallið – ég læt hverjum og einum að ráða í tilvísanirnar. Textarnir vísa í enn fleiri áttir – titlar eins og; „Við erum dús“, „Hér er allt“, „Ég kem af fjöllum“, „Fjall fjalla“, „Hósen gósen“, „Undur“ og áfram get ég talið. Vetur er lágvær stemningsplata með skáldlegum vangaveltum, þessi einkennist af meira bíti, ágengari lagasmíðum og afdráttarlausari texta. Það er bjartara yfir, enda maðurinn kominn yfir fjallið og fikrar sig niður vesturhlíðina til móts við sólarlagið.“

Engin stutt leið

–Greinargott og tæmandi svar! „Maðurinn“ sem er kominn yfir fjallið er þá væntanlega þú? Og venjulega er gangan greiðari niður en upp. Erum við jafnvel að tala um ákveðna sátt við það sem þú hefur upplifað á löngum ferli, bæði í lífinu sjálfu og tónlistinni? Þar sem þú talar um að það sé bjart yfir?

„Það má skoða það þannig – en ég er ekki einn á þessari vegferð, við erum þarna öll, þ.e.a.s. ef aldurinn leyfir – hér er víst ekki í boði að stytta sér leið – ég get ekki annað en boðið sátt, þakkað fyrir, en það eru áfram spurningar sem sækja á. Og þar er margt; börnin, maki, samstarfsmenn og meðreiðarfólk, vinir, kennarar og leiðbeinendur og einstaka verk. En í textunum er ég nánast aldrei þannig persónulegur, enda á það ekki við – þetta eru frekar ágrip af göngu, vegferð, sem ég ætla að margir kannist við.“

–Hvernig var platan sjálf unnin, og þá er ég mest að spá í verkfræðina? Hverjir leika á hljóðfæri, var hún unnin hratt og vel eða á löngu skeiði? Einhverjar erfiðar hindranir eða rann þetta ljúflega fram?

„Í seinni tíð hef ég farið út í að skrifa æ meira – það geri ég til að gera tilraun til að reyna að ná eins og unnt er að sjá endanlega byggingu laganna. Þegar þetta lá fyrir eftir endalausar yfirlegur um leið og textinn var unninn, þó að í einhverjum tilvika hafi hann verið orðinn til á undan lögunum – vann ég með Matti Kallio, sem góðkenndi að mestu mína forvinnu en hagræddi þó stöku hljómi og lagði til breytingar á sólóköflum í tveimur lögum. Matti er upptökustjóri og ég fól honum að velja tónlistarmennina, sem hann gerði alfarið. Helgi Svavar sér um trommur, Valdimar Kolbeinn um bassa, Eyþór Gunnarsson leikur á píanó/hljómborð og Timo Kämäräinen spilar á gítar. Þá syngur yndiskonan Sigríður Thorlacius með mér í tveimur lögum. Þegar efnið liggur fyrir skrifað sparast mikill tími og hægt er að setja meiri áherslu á tempóval og áferðina, fílið. Við æfðum í einn dag og platan var tekin upp á fjórum dögum og svo lagfærði ég sönginn á stöku stað eftir á. Tíu lög eru á plötunni og lengstu ópusarnir ná rétt tæpum fimm mínútum. Matti sá svo alveg um hljóðblöndun og bar undir mig – ég hafði tillögurétt en lét honum þó að mestu eftir hljóðblöndunina. Eitt lag á plötunni vann ég með gömlum og mætum vini, Sigurði Bjólu. Konan mín las yfir alla texta og kom með margar góðar ábendingar, auk þess sem ég þáði ráð frá fleirum. Upptökumeistari var svo Guðmundur Kristinn Jónsson – ég minnist þess ekki að hafa unnið plötu í annarri eins birtu og meðbyr.“

Að dýrka upp stemningu

–Mér finnst forvitnilegt hvernig þú lýsir því að þú skrifir nú meira, til að losa um tíma sem getur farið í að dýrka betur upp fílið. Eitt er einmitt að setja niður nóturnar, annað að gæða þær lífi…

„Það að skrifa niður hugmyndir á nótur kemur ekki í veg fyrir að „dýrka upp fílið“, nótur eru í raun aðeins leiðarvísir að vegferð – svo er hitt, það er vegferðin sjálf og hana verður alltaf að fara, en leiðarvísir getur sparað tíma og þá er ljóst í upphafi hvert ferðinni er heitið, það er kosturinn við nóturnar – þó að oft sé brugðið frá þeim ef eitthvað betra kemur upp. Ég hef alla tíð skrifað niður lög, en fyrst og fremst fyrir sjálfan mig – t.d. í Þursunum þá lærðum við lögin utan að og unnum þau áfram með hjartalaginu einu – það er sömuleiðis vel þekkt aðferð en tekur meiri tíma.“

–Nú hefur þú lifað tímana tvenna ef ekki þrenna hvað útgáfuform varðar. Þú gafst út vínyl í gamla daga, svo geisladiska, og nú aftur vínyl. Kannski vaxhólk næst?

„Vínyllinn er kominn aftur og fólk er hætt að spila geisladiska, á ekki lengur spilara og tónlistaraðgengi, löglegt og ekki, á netinu hefur gert það að verkum að sala á diskum hefur hrunið. Nýjungin í dag felst í að setja vínyl á fóninn, undir nálina. Þetta gerði mín kynslóð árum saman – ég vona að vaxhólkarnir komi ekki aftur, það fylgdi þeim endalaust surg. Ég fagna því að það skuli enn vera leið til að gefa út tónlist og þó að þetta sé í 300 platna upplagi leyfi ég mér að hafa verðið í hærra lagi, öðruvísi gengur dæmið ekki upp. Ég hef reiknað stíft og haldið um hvern þátt forvinnunnar og komist að því að ef ég sel öll eintökin ásamt með 20% endurgreiðslu á upptöku- og vinnslukostnaði, sem er nýr faktor og nauðsynlegur, þá sleppur þetta án taps. Platan sjálf verður 180 grömm og umbúðir eru eins og um tveggja platna albúm sé að ræða, með tréristu eftir Gunnlaug Scheving, af seyðfirsku fjalli, en Kristján Frímann Kristjánsson sér um útlitið af mikilli kostgæfni.“

Eitt og eitt innkast

-Ég man að þú sagðir eitt sinn, í tengslum við Moses Hightower sem þú komst fram með á tónleikum, að það væri gaman að fá að taka eitt og eitt innkast með þér yngri mönnum…

„Já, alveg rétt, ég viðhafði fótboltalíkinguna – það er viðeigandi, af því að það hefur löngum loðað við í músíkinni, að þar sé helst pláss fyrir ungt fólk. Mér þykir rétt að líta svo á að ég sé hættur að spila heilu mótin, en fái að taka eitt og eitt innkast – allt hefur sinn tíma. En ég viðurkenni að enn er löngun til staðar að búa til og flytja músík og ef það er möguleg leið fyrir mig að gera það þá vil ég láta á það reyna, fyrirferðin verður varla minni; 300 eintök? Ég hef alltaf verið heppinn með samstarfsfólk, unnið með þeim bestu, það er enn og þá skiptir aldur engu máli – sá sem hefur músíkgáfu og kann að miðla henni er snertur af músettunum og því fylgir óendanlegt leiftur af lífsvilja og æskufjöri.“

—
Egill er í takt við tímann hvað þessa útgáfu varðar og hefur haldið úti mjög skemmtilegri og virkri fésbókarsíðu þar sem hann hefur skrifað um ferlið allt og birt ljósmyndir (sláið inn „Egill Ólafsson – Fjall“). Útgáfuhóf verður svo í Mengi á mánudagskvöldið kl. 19.30. Egill mun þar afhenda plötuna persónulega til þeirra sem þegar hafa tryggt sér tölusett eintök og mun enn fremur spjalla um tilurð verksins.

Follow