Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 17. október, 2015
Já, ég er norn
• Friðarsúlan var tendruð í Viðey 9. október
• Vangaveltur um hlutverk Yoko Ono í Bítlasögunni
• Fortíðarþrá sveigir fólk inn í svarthvítar skýringar
Ég varð þess heiðurs aðnjótandi að horfa upp á tendrun friðarsúlunnar þarsíðasta föstudag úti í Viðey. Þetta var mögnuð stund verð ég að segja, mér finnst þetta listaverk einstaklega vel heppnað og fallegur vottur til handa John Lennon heitnum auk þess sem þetta er kraftmikil yfirlýsing um að innst inni er allt sem við viljum friður á jörð. Yoko Ono, nú á níræðisaldri, var mætt á svæðið eins og hún á vanda til og ekki annað hægt en að dást að eljunni í þessari manneskju. Þar sem ég leitaði skjóls fyrir veðri og vindum í Viðeyjarkirkju nokkru fyrir viðburðinn ásamt hópi fólks fór ég að spjalla við Lilju Guðrúnu Þorvaldsdóttur leikkonu og dóttur hennar algerlega upp úr þurru (þrátt fyrir rigninguna). Lilju þekkti ég ekkert en vel fór á með okkur og barst talið m.a. að stöðu Yoko Ono hvað Bítlasöguna varðar, gildi hennar sem listamanns o.s.frv. Ég komst á mikið flug enda langþreyttur á viðtekinni söguskoðun hvað Ono varðar sem haldið hefur verið að okkur af feðraveldis-innblásnum ræðum frá karlmönnum sem „voru á staðnum“. Þeir skilja því allra manna best að „þetta gula sem eltir Bítlana út um allt“ var það sem eyðilagði þessa ástkæru hljómsveit. Ekkert gæti verið fjær sanni.
Fífldirfska
Skoðum þetta mál aðeins. Þegar Ono kemur fyrst inn í líf Lennon seint á árinu 1966 var hann farinn að fjarlægjast Bítlana. Eiturlyfjafikt, þunglyndi og ástleysi í hjónabandi olli því að hann var langdvölum heima við, glápandi á sjónvarpið, og McCartney tók nokkurn veginn við stjórninni í bandinu. Það er svo um vorið 1968 að Lennon og Ono byrja að vera saman, rétt áður en upptökur á Hvítu plötunni hefjast. Í því ferli vaknar Lennon, ef svo má segja og heimtar að Ono sé við hlið hans öllum stundum. Fífldirfska Lennon hvað tilraunamennsku í tónlist varðar fær svo lausan tauminn í þeim upptökum og hann fer að finna sig aftur í tónlistinni – vegna Ono. Það er í raun henni að þakka, ef það er hægt að orða það sem svo – að Bítlarnir héldu áfram störfum tvö ár til viðbótar. Þeir félagar sáu svo alveg um það sjálfir að leggja bandið niður. Margir fúlsa við tónlistarmanninum Ono en ég bendi þeim vinsamlega á plötuna Fly (1971) sem inniheldur m.a. „Mind Train“, dásamlega tilraunaglatt lag sem er eins og blanda af B 52‘s og Can. Frábært stöff. Lög Ono á kveðjuplötu þeirra hjóna, Double Fantasy, sem sögulega séð hafa verið töluð niður, vega þá skemmtilega á móti lögum Lennon, sem sleikja oft og tíðum utan í væmnistöngina. Þá er ótalið að Ono var ávallt til staðar fyrir Lennon á áttunda áratugnum en á tímabili var hann í tómu rugli og þau bjuggu ekki saman um árabil (gamli vinur Lennon, McCartney, vélaði um að þau næðu saman aftur).
Einföldun
Þessari lýjandi sýn á Ono, sem ég nefndi í upphafi, hefur verið haldið að okkur af ákveðnum valdahópi, karlmönnum einkanlega sem upplifðu breytingarmátt Bítlanna frá fyrstu hendi. Og það var greinilega sárt að sjá drauminn deyja. Það er merkilegt hvernig djúpstæð fortíðarþrá sveigir fólk inn í svarthvítar skýringar á því hvernig hlutirnir þróuðust og í því ferli er langeinfaldast að finna sökudólg. Þar lá Ono sérstaklega vel við höggi. En nú skulum við hætta þessu rugli og hugsa hlutina upp á nýtt. „It’ll be just like starting over…“
Deildu!
