Follow
[Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 15. júní, 2013]
Kanye og Kristskomplexarnir
• Kanye West gefur út plötuna Yeezus
• Baráttan við Egóið heldur áfram
Kanye West er líkast til besta dæmið um hvernig fyrrverandi baksviðsmaður fer fram fyrir tjöldin með góðum árangri í dægurtónlistinni. West hafði getið sér gott orð sem upptökustjórnandi, vann m.a. að meistaraverki Jay-Z, The Blueprint (2001) en fór síðan fram fyrir hljóðblöndunarborðið með miklum tilþrifum með því að gefa út plöturnar The College Dropout (2004) og Late Registration (2005), báðar álitnar miklir hápunktar í meginstraumsrappi fyrsta áratugar þessarar aldar. Og West var ekkert að læðast meðfram veggjunum þá loksins að hann var kominn í sviðsljósið. Andy Kellman hjá Allmusic orðaði eigindi West skemmtilega í dómi um síðarnefndu plötuna: „Hausinn á honum er orðinn svo útblásinn að það væri hægt að skilja hann frá líkamanum og skjóta upp í geim þar sem hann væri álitinn ný reikistjarna.“ Ferill Wests hefur verið með fróðlegra móti en hann nær að sameina markaðsvinsældir við oft og tíðum undarleg útspil, hvort heldur innan tónlistar eða utan. Titill nýjustu plötunnar, sem kemur út eftir helgi, segir þá ýmislegt um hvaðan West er að koma en titillinn er Yeezus.
Dökkt
Þeir sem hafa þegar heyrt plötuna lýsa henni sem dökku verki; áleitnu og um leið naumhyggjulegu (New York Times átti ítarlegt viðtal við West fyrir stuttu þar sem þetta kom m.a. fram). Síðasta sólóplata, við sleppum samstarfsverkefnum við Jay-Z og fleiri, hin ægistóra og marglaga My Beautiful Dark Twisted Fantasy (talandi um hispurslausan titil) fór um víðan völl í dularfullum fléttum á meðan sú sem kom þar á undan var allt öðruvísi; einfaldari en líka ægimyrk. Það verk, 808s & Heartbreak (2008), er líka eina plata Wests sem var fótum troðin af ósáttum rýnum. Á plötunni syngur West einvörðungu með aðstoð hins sjálfvirka felskjuleiðréttara („auto-tune“) og lögin eru öll sem eitt melankólísk harmaljóð, svo niðurlút á stundum að plötunni var líkt við gotneskt meistaraverk Cure, Pornography. Sá sem þetta ritar hafði mjög gaman af verkinu og finnst að West hefði mátt fá fleiri plúsa í kladdann, þó ekki væri nema fyrir aðdáunarverða fífldirfskuna.
Auðmýkt
Eins og Yeezus hefur verið lýst mætti ætla að hún væri þarna einhvers staðar á milli. Ekki stendur á útskýringum frá West hvað plötutitilinn varðar, West sé þrælanafnið hans en Yeezus sé Guðsnafnið hans. Í laginu „I Am a God“ (ó já, komplexana vantar ekki!) talar hann af auðmýkt um að líf hans sé í höndum Guðs en stenst samt ekki freistinguna á einum stað og segir eitthvað á þá leið að „Hann“ (þ.e. Guð) sé æðstur allra en hann sjálfur komist þó ansi nálægt því „…but I’m a close high“. Þessi setning er lýsandi fyrir þá gangandi þversögn sem West er þar sem hann ýjar að því að hann sé ekkert nema æðruleysið á meðan Egóið fer með hann í gönur. Vissulega er það einmitt þetta Egó sem hefur farið með hann alla leið á toppinn en spurningin er bara hvort West sé sáttur við sína stöðu því leitandi er hann í textum, flakkar á milli efasemda og öryggis. Þykist a.m.k. gera það!
Umslag plötunnar hefur vakið athygli, þar sem það hreinlega vantar, platan kemur út í tómu hulstri þar sem nakinn geisladiskurinn blasir við. West segir, kokhraustur að vanda, að hér sé upphafið að nýrri hugsun hvað tónlist varðar, innihaldið eitt skipti máli. Sé það gott, þá komi annað af sjálfu sér. Á sama tíma stundar West grímulaust – og grímubúinn í sumum tilfellum – markaðslega loftfimleika eins og að varpa myndbandinu við lagið „New Slaves“ á byggingar í stórborgum víða um veröld. Þversögn já, en eru sannir snillingar ekki í endalausri mótsögn við sjálfan sig?
Deildu!
