Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 14. september.
Yndisleg ólmun
Bára Gísladóttir á plötuna Orchestral Works sem unnin er með Sinfóníuhljómsveit Íslands. Útgefandi er hið danska Dacapo Records.
Ég ný saman höndum í hvert sinn er ég frétti af nýrri útgáfu frá Báru Gísladóttur sem er með okkar alla fremstu listakonum í dag. Ég hef dásamað hana réttilega í fjölda pistla og ég hvet ykkur til að kíkja inn á arnareggert.is og kynna ykkur málin.
Ég ætla ekki að eyða miklu púðri í almenna kynningu, Bára er tónskáld og kontrabassaleikari sem hefur vakið mikla athygli að undanförnu fyrir tónsmíðar sínar sem þenja bæði mörk og mæri en eru fyrst og síðast svo framúrskarandi að mann setur venjulega hljóðan þegar á er hlýtt. „Hvernig fer nokkur manneskja að þessu?“ hugsa ég einatt og dæsi.
Í maí síðastliðnum kom platan Orchestral Works út og inniheldur hún þrjú verk sem Sinfóníuhljómsveit Íslands flytur. Var platan gefin út í tengslum við Ernst von Siemens-verðlaunin sem voru veitt Báru hinn 18. maí, degi eftir útgáfu. Verkin á plötunni eru „Vape“, „Hringla“ og „COR“ en stjórnandi er Eva Ollikainen.
Líkamleg áhrif fylgja því að hlusta á tónlist Báru. Verkum hennar fylgir einatt spenna sem getur verið gríðarleg, eins og í öllum þessum verkum, en líka ögn mildari, eins og á Caeli, plötunni sem hún gerði með Skúla Sverrissyni. „Vape“ er þannig ógurlegt, það er hálfgert „industrial“-flæði í því og tónlistin er dökkleit og næsta illúðleg. Eftir svo gott sem óbærilega framvindu, þar sem verkið ýlfrar og hvessir sig, er slúttað með háværu slagverki. Bára spilar sjálf í „Hringla“, sem er ekki ósvipað að byggingu. Í raun er ég í fáránlegu starfi, að ætla að lýsa tónlist með orðum, því það er ómögulegt. „Hringla“ er ágætt dæmi um ólýsanlega snilld Báru, hvernig henni tekst að fanga okkur, nei hremma okkur, og halda okkur í ljúfum heljargreipum listformsins æðsta frá fyrstu sekúndu til þeirrar síðustu.
„COR“ er sama marki brennt, við erum í afdráttarleysinu og þessari yndislegu ólmun allri. Ég hugsa um The Drift eftir Scott Walker, tónlist Whitehouse, um jaðarbundinn, tilraunakenndan svartmálm. Tám dýft í það sem þjónar tónlistinni best hverju sinni, hvaðan sem það kemur. Skiptir máli hvaðan gott kemur? Upp úr tólftu mínútu verður allt vitlaust hreinlega, slagverkið keyrt út að hengiflugi og við erum ærð bókstaflega. Þetta gerir Bára best. Það mætti nánast kalla þetta miskunnarleysi, slík eru áhrifin af þessu. Ja hérna hér! Ótrúlegur kafli.
Og ótrúleg plata. Nema hvað. Bára er á öðru stigi. Ég er vissulega algjör „fanboy“ eins og sagt er og vitna því hér með í sjálfan mig. Þetta er lítillega umorðað og tekið úr skrifum mínum um verk hennar Víddir: „Í gegnum tónlist Báru hef ég upplifað slíkar drunur, hávaða og brjálæði að ég er ekki bara kominn á bríkina, ég er búinn að naga af mér allar neglurnar líka! En um leið – og hér er þessi óskapagaldur – finn ég svo djúpa og gegnheila fegurð að ég klökkna. Fegurðin er svo umlykjandi, svo sönn og svo stingandi að ég græt.“
Platan kemur út sem harðspjaldabók með geisladiski. Í bókinni er að finna ritgerð eftir Tim Rutherford-Johnson á þremur tungumálum, dönsku, ensku og þýsku. Einnig má lesa um þá sem að tónlistinni koma og skoða myndir frá upptökum.
Deildu!
