Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 19. desember, 2015
Kafað eftir perlu
Nótt á hafsbotni er þriðja hljómplatan með dj. flugvél og geimskipi. Það er tónlistarkonan Steinunn Eldflaug Harðardóttir sem ber það listamannsnafn.
Það er búið að vera ánægjulegt að fylgjast með góðu gengi dj. flugvélar og geimskips undanfarin misseri. Ekki bara að hún hafi tekið listrænum framförum á þessu skeiði heldur hefur hún notið einhvers sem mætti kalla meginstraumsvinsældir, nokkuð sem verður að heita ótrúlegt sé litið til tónlistarinnar sem hún er að gera og þeirrar ímyndar sem hún gefur af sér. Þetta er nefnilega eins jaðarbundið og það gerist, tónlistin er furðuleg, söngur/tal Steinunnar fer lítt eftir boðuðum reglum hvað söngmelódíur varðar og yrkisefnin ævintýraleg og súrrealísk. En… Steinunn býr greinilega yfir einhverjum töframætti sem hefur náð að heilla fólk sem hefur venjulega ekki smekk fyrir svona „vitleysu“. Hún býr yfir útgeislun og sjarma; heilindin sem hún leggur í sköpun sína eru greinileg og – þetta er mikilvægt – maður verður ekki var við tilgerð eða látalæti í kringum þessa tónlist. Þetta er alvöru dæmi. Þetta allt minnir reyndar dálítið á aðra íslenska tónlistarkonu sem hefur alla tíð fylgt eigin kompás. Útlit þeirrar mikilhæfu tónlistarkonu og ímyndarsköpun öll er auk þess áþekkt því sem Steinunn er að gera og í upphafi ferils síns, snemma á níunda áratugnum, þurfti hún að þola bæði last og lof, alveg eins og Steinunn nú. Alvöru listamenn kljúfa jafnan fylkingar, ýmist elskar fólk þá af öllu hjarta eða lætur þá fara ósegjanlega mikið í pirrurnar á sér. Steinunn hefur fengið vænan skammt af hvoru tveggja og er það vel, en það þýðir að hún er á réttri leið með þetta allt saman.
En að sjálfri plötunni. Nótt á hafsbotni er temabundin plata og er hljóðmyndinni ætlað að framkalla dulmögn og myrkur sjávarins eins og nafnið gefur til kynna. Sú ætlun tekst þó að lagatextarnir og titlar fylgi þeim línum ekki allir því að hér er að finna túndrur, leðurblökudans, draugalestir og tilraunastofur m.a. En ég gef mér um leið að allt sé reyndar mögulegt á súrrealískum hafsbotni Steinunnar. Tónlistin sjálf er hins vegar öll í dúnmjúkum, umlykjandi gír og tilfinningin um að atburðarásin eigi sér stað í sandkófinu í einhverjum djúpsjávarhyl er raunveruleg. Framvindan öll og hljómagangur minnir mig dálítið á eðalsveitina Residents, einkanlega plötuna Eskimo (1979). Og er það ekki leiðum að líkjast.
Platan er vel römmuð inn, það er for- og eftirspil og lögin ýmist sungin eða ósungin. Þrátt fyrir skringilegheitin sem eru dírkuð upp úr allra handa hljómborðum eru lögin taktviss og það er regla í óreiðunni getum við sagt. Söngur Steinunnar er þá einstakur og textarnir dásamlegir, „næfir“ („barnalegir“) svo ég noti listfræðilegt hugtak, tökum t.d. dæmi úr „Jarðætunni“: „Síðast þegar við vorum saman, Jarðætan og ég/fórum við í fjörugt partí en hún skemmdi allt!“
Annað er eftir þessu. Snilld. Það er nokkuð síðan dj. flugvél og geimskip náði að ávinna sér virðingu neðanjarðarelítunnar, en þar er staða hennar óskoruð. En hún nær lengra. Annað slagið koma fram listamenn sem virðast tappa inn í þörf hins venjubundna manns að flippa aðeins, þó ekki sé nema eilítið. Mugison þjónaði t.a.m. þessu hlutverki í kringum Mugimama-plötuna. Steinunn Eldflaug er að gera slíkt hið sama með glans nú um stundir og það gerir hún með því að vera algerlega hún sjálf. Fólk skynjar þetta og fílar það. Svona geta hlutirnir stundum verið dásamlega einkennilegir. Megi Steinunn Eldflaug halda áfram að vera sönn, fyrir það verðum við öll bættari.
Deildu!
