Rýnt í: Heklu

Follow

Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 16. janúar, 2021.

Hin göldrótta

Sprungur er nýjasta afurð þeramínsleikarans Heklu sem hefur á undanförnum árum vakið verðskuldaða athygli fyrir nálgun sína á hljóðfærið undarlega.

Hekla, Hekla Magnúsdóttir, hefur búið sér til flottan feril og eftirtektaverðan, hvar listræn heilindi ráða för, veri það í lagasmíðum sem almennri fagurfræði. Sjá t.d. svalar kynningarmyndir, umslög og lagaheiti, því til stuðnings (þess má geta að hin margslungna Ása Dýradóttir sá um umslag). Vegur Heklu hefur vaxið jafnt og þétt undanfarin ár, tónlistin verður sífellt sterkari og betri og í ágúst í fyrra kom út ný plata, Sprungur, undir hatti Phantom Limb-útgáfunnar í Bretlandi (Brighton).

Ég heyrði fyrstu plötu Heklu Magnúsdóttur árið sem hún kom út, 2014, og varð mjög hrifin. Innihaldið var einslags „ambient“-tónlist, dálítið drungaleg og heyra mátti nútímatónlistarleg minni líka. Verkið var einkar heildstætt, úthugsað og ég hef haft auga (og eyru) með Heklu síðan. Hljóðfæri Heklu er hið sérstaka þeramín, þekktast fyrir innkomu sína á smelli Beach Boys, „Good Vibrations“, og hún lék einnig á það með hinni stórgóðu rokksveit Bárujárni.

Ris og rof kom svo út 2016 og 2018 var það platan Á, sú fyrsta í fullri lengd (tíu lög). Hinar plöturnar eru allar sex laga, þessi meðtalin. Nafn Heklu hefur ekki farið fram hjá kreðsu tónlistarunnenda hérlendis, hún hefur verið tilnefnd til Íslensku tónlistarverðlaunanna og fyrir fyrstu plötuna fékk hún Kraumsverðlaun, viðurkenningu sem hún segir að hafi hvatt hana áfram á þessari braut.

Ris og rof bar það með sér að listamaðurinn var að taka út þroska. Eins og Hekla væri komin með betri tök, bæði á hljóðfærinu og sinni listsköpun. Flæðið öruggara og straumlínulagaðra. Hljóðmyndin dökk og drungaleg, aldrei þunglyndisleg þó. Meira „hryllileg“ kannski. Þessu var haldið áfram á Á. Söngrödd Heklu, og hljóðfærið, búa til furðulega handanheimsstemningu, líkt og David Lynch sæi um upptökustjórn. Hekla fór líka að heilsa heimalandinu, Íslandi, og er þar að finna útgáfu af „Heyr, himna smiður“ eftir Þorkel Sigurbjörnsson.

Sprungur situr nokkurn veginn í sama hljóðheimi og síðasta verk en alltaf er tiltálgunin nákvæmari og áhrifaríkari. „Aftur og aftur“ er kvikmyndatónlistarlegt, minnir smá á það sem Jóhann Jóhannsson var að gera í Sicario. Það eru draugalegar stemmur hér, hryllilegar, myrkur skógur um miðnæturbil og skrímsl handan við horn. Líkt og á síðasta verki vinnur Hekla á natin hátt með íslenska tónlist og arf og „Sofðu unga ástin mín“ er sett í ómótstæðilegan Heklu-ham, verður enn hryssingslegra en það er fyrir. Vel sungið líka. Hljómur plötunnar er djúpur og umlykjandi, rétt eins og hann á að vera. Að einhverju leyti, jafnvel miklu, er Hekla að stíga inn í tónheim norræns rökkurpopps sem útlendingar fá aldrei nóg af og við greinilega ekki heldur. En Hekla stendur engu að síður algerlega sér á parti, bæði vegna hljóðfærisins en líka vegna framsetningarnar sem er í senn einlæg og töfrandi.

Hekla hefur eins og aðrir illa komist til að kynna efnið en lék þó fyrir stuttu á rússnesku þeramínhátíðinni Thereminology sem var öll stafræn. Téð Ása lék undir á orgel. Síðasta haust, í kjölfar útgáfunnar á Sprungur, sýndi hið mæta breska ríkisútvarp BBC henni nokkra athygli, fékk hana í viðtal auk þess sem sjálf PJ Harvey setti lag með Heklu inn á lagaspottann sinn, eitthvað sem verður að teljast algert hámarkshrós.

Follow