Saxon: Af tónlistarlegum stríðshrossum
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 23. ágúst, 2014
Tónlistarleg stríðshross
• Eldgamlar hljómsveitir hafa aldrei haft það jafngott og núna
• Þráhyggja gagnvart eigin fortíð • Eitt af mýmörgum dæmum er
þungarokkssveitin Saxon, sem enn siglir seglum þöndum
Ég kann litlar skýringar á því af hverju ég lagðist yfir NWOBHM sveitina Saxon nú um daginn (þýðing: New Wave Of British Heavy Metal). Jú, reyndar, ég er með skýringu. Ég hef alltaf verið hrifinn af tónleikaplötu hennar, The Eagle Has Landed, en hún inniheldur beint af augum, „ekkert kjaftæði“ rokkara með nöfnum eins og „Motorcycle Man“ og „Heavy Metal Thunder“. Þennan dag vantaði mig sæmilega heilalausa en stuðgefandi tónlist þar sem ég var að klára eitthvert verkefnið og Saxon skaut þá upp í kollinn. Einfaldlega.
Pönk og þungarokk
Þessi yfirlega reif hins vegar upp ýmsar pælingar sem nú verða viðraðar. Ég fór að hugsa um hina ágætu bók Simon Reynolds, Retromania, þar sem hann leggur upp með þá kenningu að poppmenning í dag sé háð, og í raun með þráhyggju, gagnvart eigin fortíð. Það skýri þá staðreynd að 30 og 40 ára gamlar hljómsveitir spila í dag fyrir margfalt fleiri aðdáendur en þær áttu nokkru sinni kost á í árdaga. Saxon fellur hér eins og flís við rass.
NWOBHM bylgjan var ekki langlíf (1979 – 1981 ca) en áhrifin því meiri, t.a.m. er bandarískt frum-þrass (Metallica o.fl.) skilgetið afkvæmi þeirra hræringa. Iron Maiden, Def Leppard og Saxon eru jafnan tilteknar sem helstu sveitir senunnar. Þessi nýbylgja bresks þungarokks þreifst á vissan hátt á hugmyndafræði pönksins, það skipti ekki máli hvað þú gætir heldur hvað þú gerðir og flóðbylgja hráslagalegs bárujárnsrokks á litlum, óháðum merkjum skall af miklum krafti á Bretlandseyjum. En ólíkt pönkurunum horfðu þessir rokkarar sem bergnumdir til rokkhetjanna frá áttunda áratugnum; Deep Purple, Whitesnake, Aerosmith og þeirra líka. Það var því einnig þumlað af krafti í gegnum rokkklisjubókina.
Hótfyndni almættisins
Iron Maiden lifði af upprunalegu flóðbylgjuna og varð að vinsælustu þungarokkssveit heims á níunda áratugnum, fagurfræði hennar öll og háttsemi alveg einstaklega ensk. Def Leppard, sem kemur frá Sheffield, var hins vegar með dollaramerki í augunum og amerískur hljómur hennar rataði á endanum til þeirra sem sveitin var að reyna að höfða til (plata hennar frá 1983, Pyromania, seldist í tíu milljón eintökum í Bandaríkjunum og platan sem kom út þar á eftir, Hysteria, seldist enn betur). Saxon, sem koma frá krummaskuðinu Barnsley, lék hins vegar einstaklega sjarmerandi, bjórlegið tuddarokk og á tímabili stóð hún jafnfætis þessum tveimur risum. Það er stórkostlegt að skoða gamlar myndir af Saxon, meðlimir líta út eins pípulagningamenn sem var varpað í þungarokksklæðnað fyrir einhverja hótfyndni almættisins. Algjörir gaurar eða „lads“ eins og Bretinn segir. Saxon missti hins vegar rækilega fótanna með plötunni Power & the Glory (1983) en innihaldið þar er í skarpri andstöðu við titilinn. Aldrei lagði hún þó upp laupana, „gaurarnir“ bitu einfaldlega í saxnesku skjaldarrendurnar og þolinmæðin skilaði þeim loks í fang fortíðarvindanna sem næða svo hressilega um popplendur í dag. Saxon gefur nú reglubundið út plötur og heldur tónleika um heim allan fyrir fullum húsum.
Lifandi safngripir
Biff Byford, söngvari Saxon (já, hann er jafn svakalegur þessi maður og nafnið gefur til kynna) tilkynnti fyrir stuttu á vefsetri Saxon að sveitin hefði hlaðið í tuttugustu hljóðversplötuna. Það eru merkilega margar sveitir, samtíða Saxon, sem búa við svipuð skilyrði í dag. Þegar maður sér auglýsingar um þungarokkshátíðir mætti halda að þær væru frá 1984 fremur en 2014. Þessar sveitir eru starfandi en fæstar þeirra eru í fullu fjöri eins og gjarnan er sagt. Hljóðversplöturnar nýju slaga aldrei upp í fyrri tíma afrek og tónleikum er oft og iðulega landað með herkjum. Ekkert af þessu skiptir þó sköpum þar sem fólk er jafnan komið til að berja lifandi safngripi augum. Glúrnustu gripirnir vita þetta og spila meðvitað inn á þessa þörf – já, þessa þráhyggju – fólks. Frægðin varð aldrei jafn stjarnfræðileg og Biff og félagar hefðu efalaust viljað en af seiglu áttu þeir greinilega nóg. Það er vissulega bölvun og blessun sem fylgir „retrómaníu“ Reynolds; úr sér gengnir hundar taka upp pláss sem betur væri varið í aðra en um leið er líka svigrúm fyrir þá sem hafa sýnt fram á að allt er áttræðum fært. Lýk þessu með vísun í hallærislínur úr einum af slögurum Saxon: „Never surrender / When you’re up against the wall / Never surrender / Stand up, fight them all.“
Stikkorðaský
Abba ATP Björk Bob Dylan Bubbi Bára Gísladóttir Bítlarnir Cyber David Bowie Eivör Pálsdóttir Eurovision Evróvisjón Færeyjar Grænland HAM Harpa Hildur Guðnadóttir Ian Anderson Iceland Airwaves Jethro Tull Jóhann Jóhannsson jólatónlist Kælan Mikla Misþyrming Morgunblaðið múm Músíktilraunir Nick Cave Nordic Music Prize Norrænu tónlistarverðlaunin Nuuk Nuuk Nordic Culture Festival post-dreifing President Bongo Reptilicus sigur rós Skotland Skúli Sverrisson Söngvakeppnin Söngvakeppni Sjónvarpsins The Beatles Thick As A Brick tónleikar tónlist ... er tónlist íslenskur plötudómurUmræðan
- PtaXa on Plötudómur: Ingibjörg Turchi – Stropha
- Ilmu Komunikasi on A Faroese Music Diary – Skrapt Festival 2023: #3
- Manajemen on A Faroese Music Diary – Skrapt Festival 2023: #3
- Ilmu Forensik on A Faroese Music Diary – Skrapt Festival 2023: #3
- Biomedis on A Faroese Music Diary – Skrapt Festival 2023: #3
- Informatika on A Faroese Music Diary – Skrapt Festival 2023: #3
- SO on Plötudómur: Bubbi – Ljós og skuggar
- Irgi Zanuar on Viðtal: Egill Ólafsson
- Sains Data on Uppgjör: Nuuk Nordic Culture Festival 2019
- RPLA on Rýnt í: Kynjahalla í dægurtónlist
Safn
- October 2024
- September 2024
- August 2024
- July 2024
- June 2024
- May 2024
- April 2024
- March 2024
- February 2024
- January 2024
- December 2023
- November 2023
- October 2023
- September 2023
- August 2023
- July 2023
- June 2023
- May 2023
- April 2023
- March 2023
- February 2023
- January 2023
- December 2022
- November 2022
- October 2022
- September 2022
- August 2022
- July 2022
- June 2022
- May 2022
- April 2022
- March 2022
- February 2022
- January 2022
- December 2021
- November 2021
- October 2021
- September 2021
- August 2021
- July 2021
- June 2021
- May 2021
- April 2021
- March 2021
- February 2021
- January 2021
- December 2020
- November 2020
- October 2020
- September 2020
- August 2020
- July 2020
- June 2020
- May 2020
- April 2020
- March 2020
- February 2020
- January 2020
- December 2019
- November 2019
- October 2019
- September 2019
- August 2019
- July 2019
- June 2019
- May 2019
- April 2019
- March 2019
- February 2019
- January 2019
- December 2018
- November 2018
- October 2018
- September 2018
- August 2018
- July 2018
- June 2018
- May 2018
- April 2018
- March 2018
- February 2018
- January 2018
- December 2017
- November 2017
- October 2017
- September 2017
- August 2017
- July 2017
- June 2017
- May 2017
- April 2017
- March 2017
- January 2017
- December 2016
- November 2016
- October 2016
- September 2016
- August 2016
- July 2016
- June 2016
- May 2016
- April 2016
- March 2016
- February 2016
- January 2016
- December 2015
- November 2015
- October 2015
- September 2015
- August 2015
- July 2015
- June 2015
- May 2015
- April 2015
- March 2015
- February 2015
- January 2015
- December 2014
- November 2014
- October 2014
- September 2014
- August 2014
- July 2014
- June 2014
- May 2014
- April 2014
- March 2014
- February 2014
- January 2014
- December 2013
- November 2013
- October 2013
- September 2013
- August 2013
- July 2013
- June 2013
- May 2013
- April 2013
- March 2013
- February 2013
- January 2013
- December 2012
- November 2012
- October 2012
- September 2012
- August 2012
- July 2012
- June 2012
- May 2012