Follow
[Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 31. maí, 2014]
Frækið ferðalag
• Are We There er fjórða plata Sharon Van Etten
• Þjóðlagaskotnar, kaldhamraðar borgarvísur frá Brooklyn
Ég var sleginn þegar ég heyrði í Sharon Van Etten í fyrsta skipti. Sleginn, en ég var samt ekki hissa. Vegna þess að ég var búinn að sjá umslagið á plötunni sem hýsti tónlistina (svarthvít mynd af söngkonunni, hrá og nálæg, svipurinn fjarrænn og auðnulaus) og líka titilinn (Tramp. Titill sem rímar fullkomlega við umrætt umslag). Tónlistin á þessari þriðju plötu Van Etten (2012) er svo algerlega á þessum slóðum. Myrk, angistarfull en um leið falleg og hún dregur mann lengra inn eftir því sem á líður. Svona hefði Ian Curtis hljómað hefði hann verið ný-þjóðlagasöngkona gerandi út frá Brooklyn. Tramp er magnað verk og ekki furða að spenna hafi verið allnokkur fyrir nýjustu afurðinni sem út kom í þessum mánuði.
Þróun
Van Etten fæddist í New Jersey árið 1981 og er komin af tónelsku fólki, foreldrarnir áttu risavaxið vínylplötusafn sem hún og fjögur systkini hennar gátu sótt í að vild. Tónlistarhæfileikarnir komu snemma í ljós, hún söng af þrótti með kirkjukórnum og í menntaskóla kenndi hún sjálfri sér á gítar og fór jafnframt að semja lög. Hún fór svo einsömul til Tennesse og stundaði háskólanám í fimm ár, hélt áfram að spila og syngja en gerði ekkert opinberlega, fyrst og síðast vegna slæms sambands sem hún var í. Vængbrotin fór hún því aftur til Jersey, hreiðraði um sig í kjallara foreldranna og hóf að læra til vínþjóns. Tónlistin lagðist hins vegar aldrei af og dag einn átti hún örlagarík samskipti við Kyp Malone úr TV On The Radio. Hún þekkti hann sem bróður vinar síns og lét hann hafa brenndan disk með lögunum sínum. Malone hreifst af, fóstraði hana í framhaldinu og hvatti óspart til dáða.
Fyrsta „alvöru“ hljóðversplata Van Etten, Because I Was In Love, kom út árið 2009 á smámerkinu Language Of Stone (en um dreifingu sá Drag City). Það var Greg Weeks (úr hinni mikilhæfu ný-þjóðlagasveit Espers) sem vann með henni plötuna, sem er berstrípuð nokk. Næsta plata, epic (með litlu e-i), kom út ári síðar á ögn stærra merki, Ba Da Bing Records, en Van Etten vann þar um hríð. Hljómurinn var nú fyllri og flóknari, Van Etten styðst hér við hljómsveit og var nú tekinn að vinna með þjóðlagatóninn sem einkenndi frumburðinn á nokkuð framsækinn hátt. Áðurnefnd Tramp kom síðan út á Jagjaguwar (alltaf verða merkin „frægari“) og um upptökustjórn sá Aaron Dessner úr The National. Hljómurinn þróaðist enn, fram var kominn einkennishljómur og gagnrýnendur féllu velflestir kylliflatir.
Óvissa
Eins og sjá má (og heyra) er Van Etten lítið fyrir endurtekningar. Hver plata hefur borið með sér nýjar áherslur og eins er með Are We There. Annað lagið, „Taking Chances“, segir sitt um þann þáttinn. Og hjartað er enn á ermunum eins og sjá má í lagatitlum eins og „Your Love Is Killing Me“ og „I Love You But I‘m Lost“. Í þetta sinnið stýrði hún sjálf upptökum með fulltingi frá Stewart Lerman (St. Vincent/Regina Spektor) og segir hún titil verksins fela í sér vísbendingar, lögin séu um ákveðið glundur og óáreiðanleika sem marki líf hennar nú um stundir, hún viti ekki hvar hún sé né hvert á að fara. Á meðan hinar plöturnar þrjár hafi falið í sér endurlit sé nýja platan um það sem sé að gerast akkúrat núna. Textarnir feli ekki í sér hryggð eða eftirsjá, miklu fremur umrót og óvissu gagnvart því sem er handan við hornið.
Þar sem ég skrifa þetta ómar hið hádramatíska en aldrei tilgerðarlega „Your Love Is Killing Me“ undir. Mér svellur móður. Ég heyri í PJ Harvey, Anne Briggs, Patti Smith. Það er eitthvað hreint við hana Sharon Van Etten og það heillar. Ég myndi tékka á þessu ef ég væri þú.
Deildu!
