Úttekt: Jólatónlist 2023
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 23. desember.
Snjókorn falla …
Hér verður litið til afreka Ladda á jólalagasviðinu og nýútkomin safnplata, Snjókorn falla, verður til grundvallar. Einnig verður tæpt á öðrum nýútkomnum jólaplötum, innlendum sem erlendum.
Það væri að æra óstöðugan að rekja helstu afrek þjóðargerseminnar Ladda, manns sem ég set hiklaust á stall með Shakespeare, Bob Dylan og Picasso. Nei, ég verð að halda aftur af mér með þær mæringar og stilla miðið af því að Jóla-Laddi er útgangspunkturinn hér. Sem barn níunda áratugarins þekki ég flest lögin á Snjókorn falla inn og út og flestir ofursmellirnir komu út á þeim áratug og aðeins inn í þann tíunda. En ég er það gamall að ég man vel eftir þeim lögum sem reka restina á vínylplötunni, hvar Halli og Laddi fara á kostum sem þeir sjálfir og Glámur og Skrámur. Frasinn ódauðlegi „Jóla hvað?“ fæddist á plötunni Jólastjörnur (1976, meira um hana síðar) en þrjú lög af henni prýða plötuna. Þetta var blómaskeið Halla og Ladda og öll lögin sem brennd í mann eins og vel steikt laufabrauð. Þá má ekki gleyma stórkostlegri smíð Ladda, „Leppalúði“, sem er að finna á meistaraverkinu Með eld í hjarta sem Brunaliðið gaf út 1978. Dumbungslegt, angurvært lag og vel „gotneskt“, ólíkt öllu því sem Laddi hefur lætt frá sér.
HLH flokkurinn gaf út plötu 1984, Jól í góðu lagi, og þrjú lög af henni prýða safnið. „Rokkað í kringum jólatréð“ heyrist oft á jólastöðvunum en „Komdu um jólin“ sjaldnar, rokkari sem er saminn af okkar manni. Af þeirri plötu kemur líka sagan ótrúlega, „Skrámur skrifar jólasveininum“, sem kemur enn þann dag í dag á hláturviprum.
„Rokkað út jólin“ (1986) er sömuleiðis sterkt eins og „Snjókorn falla“, þekktasta jólalag Ladda, sem út kom sama ár. Athugið að hér er ekkert grallaragrín í gangi, lagið er „eðlilegur“ óður til töfra jólanna. Samsöngur Dengsa og Hemma Gunn frá 1991 er dásamlegur og ég hlæ alltaf eins og barn þegar ég heyri þá félaga glettast. Eiríkur Fjalar á þá lagið „Það er æðislega obboðslega gaman oft á jólum“ frá hamfaraárinu 2007 og er það með nýrri jólasmellum meistarans. Bráðskemmtileg ærslalæti. Vínyllinn ber og spánnýtt lag, „Skóinn út í glugga“, sem Laddi syngur með Friðriki Dór og hér er og að finna lagið „Dingaling“ frá 2021.
Vínylútgáfan er glæst og takmarkað upplag plötunnar er með tvískiptum lit, rauðum og grænum. Sjón er sögu ríkari.
Fjögur aukalög eru á geisladiski og Spotify. „Mig langar svo í ljón og fíl í skóinn“ og „Ég fer alltaf yfir um jólin“ (Af Jólaball með Dengsa…), „Bráðum koma jólin á ný“ af safnplötunni Senn koma jólin (1994) og syrpan „Á góðri jólastund“ sem Laddi (Þórður húsvörður) og Bryndís Schram leiða („Út með köttinn“ o.fl.). Lagið atarna birtist fyrst á plötunni Hurðaskellir og Stúfur staðnir að verki (1982).
Það er Alda sem gefur út og stendur hún aukreitis að þremur jólaútgáfum á vínyl. Jólasjó með Baggalúti og svo eru Jólastjörnur endurútgefnar ásamt plötunni Gáttaþefur og uppáhaldsjólalögin! hvar Ómar Ragnarsson fer á kostum. Allar þessar endurútgáfur eru vel úthugsaðar og frágengnar.
Það er mismunandi á milli ára hversu margar nýjar jólaplötur skila sér. Jóladraumur Guðmundar Jónssonar er af þeim toga en einnig plata Iceguys, Þessi týpísku jól, plata Völu, Jólin okkar og hin undurfurðulega plata Óbærilegur sléttleiki húðarinnar eftir Per: Segulsvið. Að ekki sé talað um smáskífuna Christmas with You sem Laufey okkar gerði með Noruh Jones! Jólagjöf í lagi fyrir okkur tónelska. Gleðileg jól dyggu lesendur!
—Erlendar jólaplötur—
Það er fátt um fína drætti erlendis verður að viðurkennast. Helstu fréttirnar eru jólaplata Cher, sem kallast einfaldlega Christmas. Andleysi titilsins lýsir innihaldinu ágætlega. Brandy, r og b-stjarnan gamalkunna, er þá með plötu og Gregory Porter, Samara Joy og Tarja Turunen einnig. En eins og þið sjáið, það er bara ein stórfrétt. Ein sú skemmtilegasta í ár, ef ekki sú skemmtilegasta, er We Wish you the Merriest með Seth MacFarlane og Elizabeth Gillies. Hollywood-jól með bjöllum og brassi í anda Frank Sinatra og Bing Crosby/Rosemary Clooney. Svo rakst pistilritari á allsvakalegan lagaspotta á Spotify með nýjum útgefnum jólaplötum í ár og telja þær tugi, reyndar hundruð. Með alls kyns fólki og af alls kyns gerðum. Það er engin leið að fylgjast með í dag, ég þyrfti að fá jólasveininn með mér í lið en hann kann þá list að koma miklu í verk á stuttum tíma …
Stikkorðaský
Abba ATP Björk Bob Dylan Bryan Ferry Bubbi Bára Gísladóttir Bítlarnir Cyber David Bowie Eurovision Evróvisjón Færeyjar Grænland Harpa Hildur Guðnadóttir Ian Anderson Iceland Airwaves Jethro Tull Jóhann Jóhannsson jólatónlist Kraftwerk Kælan Mikla Misþyrming Morgunblaðið múm Músíktilraunir Nick Cave Nordic Music Prize Norrænu tónlistarverðlaunin Nuuk Nuuk Nordic Culture Festival post-dreifing President Bongo Reptilicus sigur rós Skotland Skrapt Skúli Sverrisson Söngvakeppnin Söngvakeppni Sjónvarpsins Thick As A Brick tónleikar tónlist ... er tónlist íslenskur plötudómurUmræðan
- PtaXa on Plötudómur: Ingibjörg Turchi – Stropha
- Ilmu Komunikasi on A Faroese Music Diary – Skrapt Festival 2023: #3
- Manajemen on A Faroese Music Diary – Skrapt Festival 2023: #3
- Ilmu Forensik on A Faroese Music Diary – Skrapt Festival 2023: #3
- Biomedis on A Faroese Music Diary – Skrapt Festival 2023: #3
- Informatika on A Faroese Music Diary – Skrapt Festival 2023: #3
- SO on Plötudómur: Bubbi – Ljós og skuggar
- Irgi Zanuar on Viðtal: Egill Ólafsson
- Sains Data on Uppgjör: Nuuk Nordic Culture Festival 2019
- RPLA on Rýnt í: Kynjahalla í dægurtónlist
Safn
- November 2024
- October 2024
- September 2024
- August 2024
- July 2024
- June 2024
- May 2024
- April 2024
- March 2024
- February 2024
- January 2024
- December 2023
- November 2023
- October 2023
- September 2023
- August 2023
- July 2023
- June 2023
- May 2023
- April 2023
- March 2023
- February 2023
- January 2023
- December 2022
- November 2022
- October 2022
- September 2022
- August 2022
- July 2022
- June 2022
- May 2022
- April 2022
- March 2022
- February 2022
- January 2022
- December 2021
- November 2021
- October 2021
- September 2021
- August 2021
- July 2021
- June 2021
- May 2021
- April 2021
- March 2021
- February 2021
- January 2021
- December 2020
- November 2020
- October 2020
- September 2020
- August 2020
- July 2020
- June 2020
- May 2020
- April 2020
- March 2020
- February 2020
- January 2020
- December 2019
- November 2019
- October 2019
- September 2019
- August 2019
- July 2019
- June 2019
- May 2019
- April 2019
- March 2019
- February 2019
- January 2019
- December 2018
- November 2018
- October 2018
- September 2018
- August 2018
- July 2018
- June 2018
- May 2018
- April 2018
- March 2018
- February 2018
- January 2018
- December 2017
- November 2017
- October 2017
- September 2017
- August 2017
- July 2017
- June 2017
- May 2017
- April 2017
- March 2017
- January 2017
- December 2016
- November 2016
- October 2016
- September 2016
- August 2016
- July 2016
- June 2016
- May 2016
- April 2016
- March 2016
- February 2016
- January 2016
- December 2015
- November 2015
- October 2015
- September 2015
- August 2015
- July 2015
- June 2015
- May 2015
- April 2015
- March 2015
- February 2015
- January 2015
- December 2014
- November 2014
- October 2014
- September 2014
- August 2014
- July 2014
- June 2014
- May 2014
- April 2014
- March 2014
- February 2014
- January 2014
- December 2013
- November 2013
- October 2013
- September 2013
- August 2013
- July 2013
- June 2013
- May 2013
- April 2013
- March 2013
- February 2013
- January 2013
- December 2012
- November 2012
- October 2012
- September 2012
- August 2012
- July 2012
- June 2012
- May 2012