Follow
Skrifað í tengslum við Nuuk Nordic Culture Festival, hátíð í Nuuk sem við sóttum heim dagana 9. – 12. október.
Þið þekkið þetta. Maður er opinmynntur fyrstu dagana á nýjum stað, tekur myndir í gríð og erg og er í hissandi furðu lon og don. Svo byrjar þetta að sökkva inn, maður venst og róast aðeins. Eðlilega. Dagarnir hafa byrjað með líkum hætti, við vöknum, ég skrifa þennan pistil og svo út í daginn. Búum í úthverfi hér norður af, röltum út í dásamlegt strætóskýli, sem er lítill, grænn viðarkofi. Brugseriet kjörbúðin beint á móti, leikskóli og venjulegur skóli. Hinkrum þar ásamt Grænlendingunum eftir nr. 2. Svo í bæinn. Kannski 10 mínútur. Glaður að við vorum ekki í miðbænum, því við fáum daglegan útsýnistúr.
Svo förum við í Samfundningshuset, blátt hús í miðbænum, þar sem er að finna mat fyrir hátíðarþátttakendur, listamenn og þvíumlíkt. Rak okkur í rogastans í þetta sinnið, því að fyrir á fleti voru góðir vinir, færeyski tónlistarmaðurinn Heðin Ziska Davidsen og hinn danski Jesper Pedersen, en báðir höfðu þeir leikið með hljómsveit Kristian Blak, Yggdrasil. Jesper reyndar altalandi á íslensku, býr á Íslandi og kennir í LHÍ m.a.. En þetta dansk-íslensk-færeyska systra- og bræðralag var vel heppnað þennan morguninn og mikið grínað og hlegið. Maturinn var hefðbundinn, danskir ostar (jibbí!), brauð og ávextir. Djús o.s.frv.
Höfðum fengið leynitipps um hvar hægt væri að nálgast kjöt, beint úr býli. Veiðimennirnir eru með aðstöðu í miðbænum hvar þeir selja hrefnu, hreindýr, seli o.s.frv. fyrir slikk og æði magnað – og primitívt – að koma þangað. Lifað af jörðinni, dýrið borið á öxlum inn í bæ, verkað og selt.
Næst var það bókabúð. Atuagkat. Tvær slíkar í öllu Grænlandi, og í nokkra mánuði var þetta sú eina. Pilturinn sem afgreiddi var sýnilega skýr og vís þannig að ég bombaði á hann „erfiðum“ spurningum. Ég er mjög upptekinn af upprunanum, hann leit t.d. út fyrir að vera blandaður í hið minnsta, jafnvel aldanskur en hann tjáði mér að hann væri 100% inúiti. Svo hlógum við. „Það er ábyggilega eitthvað hvítt þarna einhvers staðar,“ sagði hann kímileitur. Við ræddum pólitíkina, samtal sem var nokkurn veginn alveg eins og þau sem ég hef átt við vini í Skotlandi og Færeyjum.
Þá lá leiðin í þjóðminjasafnið, sem var vel skipulagt og fram sett. Lítið, en drjúgt. Magnaðar ljósmyndir, mögnuð saga og safnið á grænlensku og ensku, einvörðungu. Það eru svona lítil tákn hér og þar um aukið sjálfstæði, og oft sýnir það sig sterkast í tungumálinu. Líka geðveikt að fornu húðflúrin séu að koma inn aftur í auknum mæli. Sjálfsvirðing, réttur, sanngirni, skilningur – eitthvað sem heimspeki nýlendustefnunnar gerir aldrei ráð fyrir.
Kvöldinu, síðasta kvöldinu, var eytt á mjög svo hæfandi hátt. Heimboð til Martin Zinck, sem er trommari eyjanna (grænlenska útgáfan af Magnús Trygvason Eliassen), spilar m.a. með Nanook, sem er aðalhljómsveitin hérna. Kynntist honum almennilega þegar Nanook lék í fyrrasumar á afmælishátíð íslenska Norræna hússins. Kynnti hann grínaktuglega á svið sem hinn grænlenska Dave Grohl. Mikill tónlistar- og vínyláhugamaður þannig að ekki skorti á samræðurnar. Hann eldaði hreindýr fyrir okkur og stundin var dásamleg. Hann er með ótrúlegt útsýni yfir fjörðinn, býr alveg við hann og er með útsýni til allra átta út um gluggana. Og hér erum við komin að göldrunum, þessi tilfinning sem þú færð, að þú sért búinn að þekkja visst fólk alla ævi. Enginn vandræðagangur, bara ljúflegheit og andleg næring. Gæðastund.
Ég hef eftir mætti reynt að koma mér inn í grænlenska tónlist (greinin The music in Greenland and Greenland in the music eftir Andreas Otte veitir góða innsýn, er fljótandi um í netheimum á pdf). Maður var komin í gullkistu hjá Martin, hann var með allar þessar áttunda og níunda áratugs plötur sem komu út á ULO merkinu og hlustað var af alefli (Sinnattoraangama Takusarpagit eftir Kâle Sivertsen/Ulo er t.d. frábær, var að heyra í fyrsta sinn). Og svo má telja. Grænlenskt reggí frá níunda áratugnum, Sume, Zikaza, Rasmus Lyberth o.s.frv. Við hlustuðum svo á íslenska tónlist, sem Martin er afar áhugasamur um, já, kalla mætti hann aðdáanda. Fastagestur á Airwaves og Nanook unnu síðustu plötu með nafna mínum Guðjónssyni.
Svo var eitt og annað rætt. Sjálfvígstíðnin hér virðist alltaf koma upp í samræðum á endanum. Maður er ekki endilega í stuði fyrir það, eða kann ekki við að hreyfa við því, en þetta kemur samt alltaf. Sem er gott. Martin sagði einmitt, að hann væri mjög ánægður með að yngri kynslóðin er að þrýsta á aðgerðir. Að það þýði ekki að láta eins og ekkert sé og þegja málin bókstaflega í hel. Hann sagði okkur frá sumarbústaðamenningunni hérna. „Á föstudögum streyma bátarnir út úr firðinum fram hjá íbúðinni minni,“ sagði hann og brosti. „Eins og á hraðbraut. Þeir fara inn í fjörðinn þar sem húsin eru. Það eru engir vegir náttúrulega. Og tugir kílómetra frá einum bústað til annars.“ Svo sagði hann án þess að blikna. „Og svo þarft þú að vera með byssu, ef ísbjörninn myndi kíkja á þig. Það er að vaxa aðeins.“ Hann sagði þetta með þannig tóni, eins og ég væri að segja fólki sisona að taka með sér skóflu ef það þyrfti að moka frá bílnum. Ótrúlegt.
Hér með lýkur eiginlegum dagbókarskrifum. Við eigum flug heim eftir tvo tíma. Ég á hins vegar eftir að vinna aðeins fleiri pistla, sem eru sértækari. Eitthvað mun líka birtast í Morgunblaðinu á næstunni. Takk fyrir að lesa. Qujanaq!
Deildu!
