Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 5. mars, 2016
„Svo ógeðslega nett …“
Reykjavíkurdætur gerðu allt vitlaust í þætti Gísla Marteins, sitt sýndist hverjum og samfélagsmiðlar fóru á hliðina með glans. Dæturnar hafa nú verið starfandi í rúm tvö ár og m.a. beitt sér fyrir hressandi kynjapólitík í gegnum margvíslega miðla eins og lög, myndbönd, ljósmyndir og sviðsframkomu.
Það þarf ekki mikið til að fá þessa litlu þjóð upp á afturlappirnar. Eða a.m.k. lítur það þannig út. Fólk í stærri ríkjum hefur nákvæmlega sömu þörf fyrir að hneykslast og hrósa og við en í litlu samfélagi finnst manni eins og allir og amma þín líka séu að tuða eða rífast yfir einhverju málinu. Tilkoma samfélagsmiðla eykur á þessa tilfinningu, það er eins og allir séu með skoðun á þessu eina máli – hversu lítilmótleg sem hún kann að vera. Þannig fannst manni hlutirnir vera eftir að Reykjavíkurdætur mættu til Gísla Marteins og fluttu þar lagið „Ógeðsleg“ með tilþrifum, sveifluðu gervilim og hentu út línum eins og „Sjúgðu á mér snípinn, tík“. Ágústa Eva Erlendsdóttir gekk út úr settinu í miðju atriði, lýsti skoðun sinni á því með tísti á Twitter og barbabrella; allt fór af stað. Samfélagsmiðlar eru oft – eins og þið þekkið – ormagryfja þar sem umræðuþræðir leiðast einatt út í hvassyrði, dónaskap, almenna vitleysu og, oftar en ekki, vangaveltur um hvort flugvöllurinn eigi að vera í Vatnsmýrinni eður ei í bland. Þessi umræða var ekki undanþegin slíku rugli en innan um voru athyglisverðir punktar, nema hvað.
En tónlistin?
En það sem vill gleymast í svona fári er sjálf tónlistin. Þó að dægurtónlistin hafi alla tíð, frá Presley og áfram, verið umvafin öðrum þáttum sem skipta oft sköpum (ímynd o.s.frv.) verðum við um leið að passa að hún verði ekki gjörsamlega fótum troðin af þeim. Þannig að, já, tökum hljómsveitina Reykjavíkurdætur aðeins út fyrir sviga. Hvað er þetta? Rapp, hipp-hopp sannarlega, margar raddir og ólíkar, sumar flottar og aðrar ekki eins flottar. Eitt það besta í allri þessari umræðu eru umkvartanir um að Dæturnar séu lélegar, kunni ekki að rappa o.s.frv. Snilld, því að með því feta þær í fótspor mektarsveita og byltingaraðila eins og Sex Pistols, Nirvana, jafnvel Presleys sjálfs sem þótti bæði óheflaður og óvandaður. Gagnrýni á þessa vegu kemur alltaf frá þeim sem „vita“ hvernig á að gera hlutina og þekkja gott frá lélegu. Og eiga Dæturnar form- eða fagurfræðilegan séns í aðra „lengra komna“ rappara? Í þessu samhengi skiptir það ekki nokkru einasta máli. Eins og við þekkjum var færni í öðru sæti hjá fyrstu pönksveitunum, málið var hvað þú gerðir frekar en hvað þú gast svo ég vísi í fræg ummæli Einars Arnar. Og bestu og áhrifaríkustu síðpönkssveitirnar, tökum feminískt sterkar sveitir eins og Slits og Raincoats t.d., vissu ekki hvað sneri upp eða niður á gíturum þegar þær byrjuðu. Dæturnar tala sjálfar um að þær séu með „illað flow“ og maður verður var við meðvitaða kaldhæðnina. Dæturnar starfa þá á athyglisverðum umbrotatímum hvað tónlistarútgáfu varðar. Þær hafa nú verið að í tvö ár, eru stöðugt í umræðunni en engin plata í efnislegu formi ennþá. Tónlistin liggur hins vegar á vefsíðum eins og Soundcloud, Youtube og Spotify og Dæturnar nýta sér þessa miðla af kostgæfni. Eftir tuttugu ár verða tónlistarupptökur meira og minna inni á netinu og þetta er tímanna tákn. Ein besta plata síðasta árs, Love Hurts með Sturlu Atlas, er t.d. „ekki til“ og er það ekki einsdæmi.
Skot í fótinn
En ég er svona hálfpartinn að skjóta mig í fótinn með því að ætla að taka tónlist þessarar tilteknu sveitar sérstaklega fyrir og einangra því að Dæturnar eru einmitt afar skýrt dæmi um dægurtónlist sem er margbrotinn pakki. Það er ekki einsýnt hvernig á að pinna þetta niður; þetta er listhópur, hreyfing, hljómsveit og blanda af þessu öllu. Meðlimafjöldi er á reiki og unnið er með mismunandi miðla. Það má líka alveg segja að hinn pólitíski tilgangur helgi dálítið músíkmeðalið. Að því leytinu til hafa Dæturnar staðið sig með mikilli prýði og kynjapólitísk barátta þeirra hefur verið áhrifarík og sannarlega vakið athygli. Hlutverkum er snúið við, stungið er á kýlum, rótgrónir hlutir settir í spánnýtt samhengi. Ef þú ert ekki fyrir einhverjum ertu ekki að gera mikið af viti og Dæturnar rekast á alla þessa fyrirsjáanlegu veggi sem bíða þeirra sem hrista upp í hlutunum. Það er óhjákvæmilegt og ég dáist að einurðinni. Læt þetta duga en bendi að lokum á grein Önnu Marsibil Clausen á mbl.is, „Ekki þínar Dætur“, sem fer dýpra í kynja- og menningarpólitíkina en hér er gert. En ef það er einhver sem stendur með pálmann í höndunum eftir allt þetta fár þá eru það Reykjavíkurdætur. Djöfull er það „illað“!
Deildu!
