Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 14. mars, 2020.
Hreiðrið síbreytilega
Ein af athyglisverðari skífum síðasta árs var Slitringur, örstutt verk eftir Bergrúnu Snæbjörnsdóttur sem hefur verið að hasla sér völl í heimi framsækinnar, markaþenjandi tónlistar undanfarin ár.
Bergrún býr nú og starfar í Brooklyn en fæddist í Borgarfirðinum árið 1987. Hún bjó svo á Hofsósi í Skagafirði og í Vogum, Vatnsleysuströnd, en foreldrar hennar eru báðir kennarar, faðirinn reyndar skólastjóri. Bergrún nam svo í tónlistarskólum á Suðurnesjum og er útskrifaður hornleikari. Er hún var tvítug réð Björk hana til starfa til að fylgja Volta plötunni eftir og síðar átti hún eftir að spila svipaða rullu með Sigur Rós. Þetta þýddi mikið heimshornaflakk en um síðir kláraði hún svo tónsmíðanám við LHÍ og svo meistarapróf frá Mills College þar sem hún starfaði m.a. með Fred Frith og Zeenu Parkins. Hún beið ekki boðanna eftir það og hefur verið iðin við samningu tónverka og hafa þau verið flutt um veröld víða og af alls kyns hljómsveitum og hópum. Bergrún er þá meðlimur í S.L.Á.T.U.R. en sá hópur hefur lengi verið í fararbroddi þeirrar tónlistar sem storkar velflestum reglum um hvað má og hvað ekki má í tónlistariðkun.
En útgangspunktur þessarar greinargerðar var Slitringur , sjötommuplata sem út kom á vegum Smit Records á Íslandi sem hefur m.a. gefið út efni með Sóleyju, Ingibjörgu Turchi, Tuma Árnasyni og Íbbagoggi (Héðinn Finnsson, umsjónarmaður útgáfunnar). Ítarlega studdur nýjustu tækni í boðskiptum setti ég mig í samband við Bergrúnu og spurði hana einfaldlega, hvernig varð Slitringur að veruleika?
„Í gegnum meistaranámið mitt við Mills College nam ég raftónlist við hina goðsagnakenndu Center for Contemporary Music, auk tilraunakenndra tónsmíða,“ útskýrir hún. „Hljóðverkin á Slitringi eru öll komin til vegna rafhljóðfæris sem ég skapaði í gegnum það ferli, og eru í raun spuni á það hljóðfæri. Þar sem hljóðfærið kemur alfarið frá sjálfri mér berast frá því mjög persónubundin hljóð sem ég berst við að hafa stjórn á.“ Slitringur gæti flokkast undir einslags sveim- eða „ambient“ verk í eyrum þess er skrifar, eintóna hljóð og skruðningar opna það, stálkennt og kalt, líkt og það sé verið að hlusta inni í verksmiðju – með hausinn ofan í risastóru röri. Annað lagið, „Blæði“, hefst á hátíðnihljóðum, eins og einhver sé að senda morstákn í gegn með ofurhraða. Svo slaknar á framvindunni og lagið verður nánast ekki að neinu, ofurvarleg hljóð gára svona rétt undir hljóðmörkum. Svipað er að segja um lokaverkið, „Slý“. Naumhyggjulegt og melódíulaust, líkt og endalaus sónn í síma. Áhrifin af öllu þessu eru nokkuð mögnuð og nei, þetta fer seint í morgunútvarp Bylgjunnar.
Höfundur nefnir það við Bergrúnu að honum finnist það tilraunakenndasta í íslenskri tónlist hafa komið frá íslenskum konum að undanförnu. Bára Gísla, Kristín Lárusdóttir, Kristín Þóra Haraldsdóttir, Þóranna Dögg Björnsdóttir o.s.frv.
„Það sem kom á undan og fær mest pláss hallar yfirleitt á karllægu hliðina, og er oft tengt við ákveðnar hefðir og reglur sem eiga of oft til með að vera túlkaðar sem boð og bönn,“ segir Bergrún hugsi. „Þar af leiðandi koma oft fram nýir og spennandi vinklar þegar hefðir eru sniðgengnar og nýjar, persónubundnar reglur fundnar upp í staðinn. Ég held að fólk sé að átta sig á þessu í auknum mæli þessa dagana, og hvernig öðruvísi sjónarmið koma í ljós þegar fleirum er leyft að „tala“.“
Framundan er svo meiri sköpun, eðlilega, og ekkert endilega á föstu formi.
„Það hefur reynst þrautin þyngri að átta mig á því hvernig best sé farið að því að koma tónlistinni minni til skila í föstu formi, því þrátt fyrir að vera tónlist, þá eru verkin mín mjög oft samofin myndlist sem þarf einnig að gera skil,“ útskýrir Bergrún. „Um þessar mundir er ég að undirbúa lengri útgáfu með verkum fyrir akústísk hljóðfæri og ég stefni á að það verði í plötuformi. Ég mun á sama tíma gefa út myndbönd af upptökunum í samstarfi við kvikmyndagerðarmanninn Derrick Belcham. Verkin verða flutt af sjálfri mér og tónlistarfólki sem ég hef kynnst og unnið með yfir búsetutíma minn í Bandaríkjunum, allt þungavigtarfólki í „tilrauna“-tónlistarsenunni.“
Deildu!
