Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 29. október, 2022.
Djasstilraunir að norðan
Hljómplatan Bleed n’ Blend er eftir tónlistarkonuna Fanneyju Kristjáns Snjólaugardóttur en hún kallar sig Kjass. Þetta er önnur breiðskífa hennar.
Ég kynntist Kjass í gegnum fyrstu plötu hennar, Rætur, sem út kom 2018. Sú plata er dásemd, nærgætin og umlykjandi tónlist í djassmóti og íslensk þjóðlög til grundvallar. Ég var forvitinn, hvaðan kom þetta eiginlega, og fékk þær upplýsingar að Fanney ræki ættir til Mývatnssveitar, þess töfrastaðar. Hún fluttist síðan til Akureyrar 2015 og var fyrsti nemandinn til að klára framhaldspróf í djass- og dægurlagasöng frá Tónlistarskóla Akureyrar. Þar á undan hafði hún m.a. numið við FÍH. Kjassverkefnið fæddist þar en í skólanum lærði Fanney að útsetja og semja lög og í raun „allt sem þarf að kunna til að geta stjórnað eigin tónlistarverkefnum“, eins og hún lýsir sjálf.
Ég heillaðist af frumburðinum og hef haft augu og eyru með Kjass síðan. Gaman því að finna að Fanney er engan veginn að endurtaka sig á nýju plötunni heldur eltir greinilega það sem blæs henni í brjóst. Nýja platan fer þannig í aðrar áttir en fyrirrennarinn, nú „kveður við nýjan litríkan tón í tónlistinni sem tekur snarpa beygju í átt að poppi og rokki“, eins og höfundur segir sjálfur og þetta er rétt lýsing. Grunnurinn er þannig lagað djass eins og áður, hvar Fanney á sínar námslegu rætur, en áherslan allt önnur. Hljóðfæraleikarar í þetta sinnið eru þau Mikael Máni Ásmundsson (gítar), Anna Gréta Sigurðardóttir (píanó), Rodrigo Lopes (trommur) og Stefán Gunnarsson (bassi). Einnig koma Tómas Jónsson (hammond), Ásdís Arnardóttir (selló) og Daníel Starrason (gítar) að plötunni. Hljóðupptökur voru gerðar hjá Sigfúsi Jónssyni hjá Hljómbræðrum og svo var það Kjartan Kjartansson sem hljóðhannaði og batt alla enda saman að því leytinu til.
Rætur batt sig við grundaða nálgun, varfærinn hljóðheim og nánast melankólískan. Eða eins og ég reit á sínum tíma: „Þagnir eru t.a.m. notaðar á áhrifaríkan hátt, gítarstrokurnar koma eftir tveggja sekúndna bið, píanósláttur varfærnislegur og mjúkur og upptaka virkilega innileg, þar sem maður heyrir skrjáfið þegar tónlistarmennirnir færa sig til í sætunum.“ Bleed n’ Blend er hins vegar sprúðlandi verk, gáskafullt og glatt. Titillagið opnar plötuna og er eins og yfirlýsing, sumarlegt og í léttum reggítakti, ansi fjarri því sem við upplifðum á Rótum . Þá koma lög eins og „Running“, grallarasmíð og ansi skemmtilegt verður að segjast. Flottur kór á bak við, það er andað hratt (enda er hún að hlaupa!) og lagið allt viss stíllegur bjúgverpill. Hressandi og ég sé Fanneyju glotta við tönn þegar þetta var útsett. En hér eru líka „eðlileg“ lög, fallegar og næmar ballöður eins og undurblíða „Round and round“.
Fanney fylgdi plötunni úr hlaði í sumar með tónleikum í Reykjavík og á Akureyri. Hvað næst, það enginn veit, en ég hrífst af nálgun hennar, bæði tónlistarlega og viðhorfslega. Þetta sagði hún t.d. í viðtali við Egil Pál Egilsson í Viku blaðinu í sumar: „Ég held að það skipti mjög miklu máli fyrir samfélagið í heild að fjölbreyttur hópur fólks taki sér rými í listsköpun. Ég upplifi það a.m.k. alltaf sem mjög valdeflandi að sjá flotta vandaða list sem aðrar konur eru að gera, sama hvaða listgrein er um að ræða, konur sem stíga inn í kvenleikann og skapa … Kvenleikinn er með tímanum að fá meira rými til að vera alls konar, ekki bara penn, og það er magnað að fá að upplifa það innra með sér og utan við sig í samfélaginu.“
Deildu!
