Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 31. maí.
Gott er með ásum
Norska sveitin Wardruna leikur í Eldborg í Hörpu eftir slétta viku. Norræn minni eru í heiðri höfð þegar tónaseiður hennar er bruggaður og búast má við miklu sjónarspili.
Aðáendur Skálmaldar, Eivarar, Árstíða og hvers lags úrvinnslu á norrænum menningararfi munu fá sitthvað fyrir sinn snúð í Eldborg. Wardruna var stofnsett árið 2009 og beið ekki boðanna við að undirstrika um hvað málið snerist þar sem fyrstu tónleikarnir voru á Víkingaskipasafninu í Ósló.
Wardruna hefur vaxið ásmegin síðan, úlfurinn er langt í frá bundinn, útsýni gott frá Bilskirni og loftun góð um dyrnar 540 sem þar eru. Kæri lesandi, settu inn goðafræðihendingar eftir smekk. En að léttu spaugi slepptu hefur Wardruna tekist að byggja upp feril hvar téðum menningararfi er vel sinnt. Hugsjón leiðtogans, Einars Selvik, er skýr og ljóst að hann brennur fyrir málstaðnum ef svo mætti segja. Sú ástríða fyllir síðan upp í þá sali þar sem sveitin leikur og áhugasamir geta treyst á það að forsendur eru alvöru. Jákvætt samspil framleiðanda og neytenda mætti segja.
Almennur áhugi á norðlægum minnum, goðafræði og þeirri dulúð sem einatt er sett á norðrið situr hálfpartinn í meginstraumnum í dag, sjá t.d. þáttaröðina Vikings sem inniheldur einmitt tónlist eftir Selvik (hann tónsetti líka tölvuleikinn Assassin’s Creed – Valhalla). Selvik er þannig mikilhæfur maður og á bólakafi í þessum efnum, er stofnandi By Norse, sem er vettvangur hvar unnið er að varðveislu og útbreiðslu norrænar listar, tónlistar, bókmennta o.s.frv. Í ár er búið að raða upp 80 Wardruna-tónleikum og uppselt er á marga þeirra. Áhugi fyrir því skapalóni sem Wardruna vinnur með er því tölfræðilega sannanlegur og þessi markvissa vinna með sögulega tónlist víkingaaldar virkar. Leikið er á forn hljóðfæri, yrkisefnið sótt í bókmenntaarf á borð við Eddukvæði og á tónleikum er myndmálið auk þess öflugt, séð til þess að fólk „heyri fornar raddir, hvísla fornan seið“ svo ég vitni í Þursaflokkinn, sem vann einnig með ýmislegan brag úr norrænum tónlistar- og menningararfi.
En hvað með tónlistina sem slíka? Fyrstu þrjár plötur Wardruna byggjast á rúnum og eru aldagamlar norrænar hefðir, trúarbrögð og fleira þar undir. Geitahorn, kyndlar og skinntrommur eru nýtt og tónlistin er þjóðlagakennd að einhverju leyti, drungaleg og með nokkurs konar ættbálkasniði – trommusláttur og hrópandi kór á meðal einkenna. Nýjasta verk Wardruna er svo Birna, mikilúðleg smíð sem kom út í ársbyrjun og fyllir það stofuna akkúrat núna þar sem ég sit við skriftir. Mér finnst eins og ég sé staddur á blóti árið 990 og dulúðugt andrúmið er tilfinnanlegt. Hér er það björninn sem er miðlægur, árþúsunda tákn og aufúsugestur í goðsögum þeirra sem búa á norðurhvelinu. Ég viðurkenni að ég er nokkuð svag fyrir svona tilraunum og svona framstillingum. Þessum ævintýrabrag, dulúð og þessu „kvikmyndalega“. Þetta er nánast eins og leikrit, altækt dæmi á margan hátt. Ég, Enyu-/Clannad-aðdáandinn og dýrkandi Dead Can Dance – sem ég heyri í á milli hljóðrása – á auðvelt með að tengja. Eivör mín hefur þá verið að sigla um svipuð mið undanfarin ár, fer að vísu ekki jafn ýkt inn í þetta og Wardruna en samt (og hún og Selvik hafa t.a.m. unnið saman).
Góða skemmtun í Hörpu, þið sem ætlið að upplifa „það sem var í þátíð, það sem á að ske“.
Deildu!
