Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 2. febrúar, 2019
Rapp í krafti kvenna
Við fengum slatta af plötum á síðasta ári sem eru á beinan og óbeinan hátt runnar undan hinum máttugu Reykjavíkurdætrum.
Reykjavíkurdætur gáfu út plötuna Shrimpcocktail seint á síðasta ári, snilldarlegur titill sem er í senn ofsalega íslenskur/norrænn en um leið gagnrýninn á feðraveldið og hina himinhrópandi kynjaskekkju sem leikur um íslenskt dægurtónlistarsamfélag sem önnur. Dæturnar, sem stundum kallast RVKDTR, hafa staðið sig gríðarvel í því að gefa ekki tommu eftir í þeim boðskap sem hefur alla tíð fylgt tónlistinni þeirra. Hafa þær reynst bæði kjarkaðar og glúrnar og efalaust sterkar fyrirmyndir hvað yngri tónlistarkonur varðar.
Mig rak í rogastans er NME, sem er ein mest sótta tónlistarvefsíða heims, birti lofsamlegan dóm um plötuna og segir þar m.a.: „Sveitin heiðrar útgangspunktinn sinn – að berjast gegn íhaldssömu og kvenfjandsamlegu samfélagi – glæsilega með plötu sem er skítug, myrk en umfram allt – kröftug.“ Dæturnar fengu þá tvenn verðlaun á nýafstaðinni Eurosonic-hátíð. Annars vegar MME-verðlaunin (Music Moves Europe Talent Awards) í flokki „Rap/Hip Hop“, en það er í fyrsta skipti sem Íslendingar vinna í þeim flokki. Þær hrepptu þá einnig verðlaunin Public Choice Awards. Upphefð að utan hefur oft heilmikið að segja um viðtökur í heimalandinu, þá fyrst sperra valdir aðilar upp eyrun. Annars ætlaði ég að helga restina af greininni fleiri plötum úr ranni dætranna, en virkni og heimtur á því sviði voru með miklum ágætum á síðasta ári. Þetta minnir smá á Wu-Tang Clan, þegar stakir meðlimir hófu að gefa út eigið efni. Byrjum á CYBER, sem byrjaði sem aukabúgrein frá dætrunum. CYBER hefur nú snarað upp þremur plötum á þremur árum, fremur súrum og listrænt leitandi verkum. Semsagt, frábærum verkum! Síðasta plata, BIZNESS, er konseptverk, dagur í lífi viðskiptamanneskju, og meðlimir klæddir upp í galla sem hefði fallið eins og flís við Wall Street-rassa. Textar beittir, fyndnir og kaldhæðnir. CYBER hafa, líkt og RVKDTR, dansað á mörkum gjörningalista og hafa á ljósmyndum og myndböndum skellt sér m.a. í hlutverk afgreiðslustúlkna á hamborgarastað og latex-kynlífsdrottninga. Það er afar svöl ára í kringum þær, svalasta band Íslands eins og ég sagði í geðshræringu fyrir stuttu þegar ég var að spyrja fjölmiðlafulltrúa þeirra um myndir. Sura (Þura Stína Kristleifsdóttir) er í báðum sveitum en það er greinilega ekki nóg því að í fyrra gaf hún út sólóplötu, Tíminn. Sura er ekki einhöm, starfar sem grafískur hönnuður, plötusnúður og tónlistarkona. Ragga Hólm, ein af Dætrunum, gaf þá einnig út sólóplötu í fyrra en á Bipolar fær hún fullt af gestum til liðs við sig, eins og Kilo, Svölu og Margréti Rán.
Kurt Lewin, faðir félagssálfræðinnar, kom fram með þá kenningu að hópur væri meira en summa einstaklinganna, að hópar hefðu annars konar afl og eiginleika en einstaklingarnir sem þá mynda. Og þessu tengt, þá liggur einnig fyrir rannsókn á sögu samstarfshópa („collaborative circles“) þar sem sýnt er fram á það hvernig hópurinn eflir einstaklingana sem þeim tilheyra og etja þeim út í sköpun sem hefði ella aldrei orðið. Við sjáum þetta í starfsemi Smekkleysu, Tilraunaeldhússins, post-dreifingar og sannarlega á þetta við hér. RVKDTR eru eins og öflugur ísbrjótur og einstakir meðlimir finna þar kraft, áræði og þor. „Ég var ekki í Reykjavíkurdætrum í byrjun þegar þetta var sem hæst en ég er rosalega þakklát fyrir þær af því að það er búið að skapa pláss og búa til rými,“ sagði Sura í viðtali við Fréttablaðið, og þetta er rétt. Fyrir yngri stelpur sem eru að hugsa sinn gang í dag hefur þessi starfsemi verið gríðarlega mikilvæg. Eftir hundrað ár getum við vonandi litið til baka, hlegið að barnalegum staðalímyndum og fordómum og nefnt RVKDTR sem sanna brautryðjendur.
Deildu!
