Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 15. mars.
Sker í eyrun
Sæmilegasta sena er hverfist um svonefnda óhljóðalist þrífst nú um stundir á Íslandi og sérstakar hátíðir eru nú helgaðar þessu ýkta tjáningarformi.
Ítalska kaffikannan mín er farin að búa til óhljóðalist. Þetta gerir hún með glæsibrag í hverri soðningu, blístrar eins og árar kölska séu á hælunum á manni og – merkilegt nokk – heldur hún áfram að „öskra“ í tæpa mínútu eftir að hún er tekin af hlóðum. Ég tek ofan svei mér þá. Segi kannski ekki að þetta sé listræn útrás hjá henni en óþægilegt er þetta sannarlega.
Helstu gagnrýnendur þess listforms sem hér verður tekið til kostanna, óhljóðalistin eða „noise“, skjóta þessum sömu línum einatt að iðkendum. List er þetta ekki en óþægilegt er það! Sem er eðli málsins samkvæmt einföldun. Notkun á óhljóðum, eins og „noise“ hefur verið þýtt, hefur fylgt tónlistarsköpun frá örófi alda. Til áhersluauka (opnunin á „I Feel Fine“ Bítlanna), sem partur af tilraunatónlist eða þá frístandandi, næsta hreinn hávaði, án melódíu og kaflabreytinga, í nokkurs konar „ambient“-flæði þar sem reynt er á hljóðhimnur svo um munar.
Það er þessi síðasti angi óhljóðalistarinnar, „harsh noise“ á ensku („öfgaóhljóð“?), sem hratt þessari grein af stað. Á síðasta ári vakti platan Íviðjulykkja með Ófreskju sérstaka athygli mína, helst þá fyrir það hversu afdráttarlaus hún er. „Ískyggilegt óhljóðaverk sem fékk mann á köflum til að óska þess að það myndi bara hætta, slíkur var óhugnaðurinn,“ sagði ég í ársuppgjöri fyrir blað þetta. Ég fór að slægjast eftir vitnisburði um senu og fann hann. Senan er ekki stór, ég hef vitað af sumu listafólkinu lengi vel, en það er stuð í mannskapnum – ef ég má orða það svo – akkúrat núna. Því til sönnunar var haldin hátíð í desember tileinkuð óhljóðalist (Kárahátíð) og í apríl verður haldið RVK NOISE FEST. Nokkur útgáfufyrirtæki eru þá tileinkuð þessari tónlist/óhljóðalist/list, t.d. Hundrað Prósent Plastik og Þ Kollektiv (sem hefur verið óvirkt lengi) en auk þess hafa Space Oddyssey og FALK Records sinnt þessu upp að vissu marki.
Lengi hef ég fylgst með Kristjáni nokkrum Fenri, sem hefur gefið út sem K. Fenrir og Sjálfshatur. Síðarnefnda verkefnið fer algerlega út að mörkunum, efnið er hreinn hávaði og línulegur, líkt og þú sért með hausinn inni í biluðum en þó æði hraðverkandi þotuhreyfli. Titlar eins og „Líf mitt er tilgangsleysið uppmálað“ undirstrika þá hið vonlausa, kaldhamraða andrúmsloft sem oft (en ekki alltaf) fylgir öfgaóhljóðum. Fleiri nöfn af svipuðum meiði sem eru starfandi í dag hérlendis eru t.d. Konrad Groen, Masya Ozaki, Lidong Lin, Mávar, WÜÜNDERBAR HOLOKAUST, Útburður, AMFJ, Gargan, Sin Alma, Gjöll, Old Hag Howls at the Moon og Skjálfti. Þetta eru sirkabát þeir aðilar sem hafa verið að reigja sig að einhverju marki undanfarin misseri og listinn er ekki tæmandi. Fleiri nöfn má líka finna úr nálægri fortíð.
Dagskráin á Kárahátíð var víðfeðm og „alls kyns“ óhljóð í boði. Listafólk eins og Ægir, MC MYASNOI, ronja og glupsk snerta sannarlega á forminu en stunda samt ekki hrein öfgaóhljóð (og það sem er upptalið að ofan, Konrad og félagar, er einnig á einhvers konar skala, þó hann sé vissulega þrengri og nær hreinum hávaða en atriðin á Kárahátíð). RVK NOISE FEST mun þá liggja nær hörðu óhljóðunum, Ófreskja, Mávar og Skjálfti koma þar m.a. fram en einnig goðsögnin AMFJ, hin fjölhæfi og -skrúðugi Ægir og rokksveitin ROHT en þetta þrennt kemur öðruvísi að óhljóðunum en merkisberar öfganna. Hið síðastnefnda er t.d. hart, kalt pönkrokk en ég get staðfest að óhljóðin þar eru gríðarleg. Algerlega ósvikin. Meira að segja kaffikannan mín á ekki möguleika í þá snilld.
Deildu!
