Um samfélagslegt gildi tónlistar: Sumarbrúðkaup í Finnlandi notað sem sýnisdæmi

Follow

Myndatexti: Bad Ass Brass Band skemmti gestum en það var brúðguminn sjálfur, hönnuðurinn og tónlistarunnandinn Jussi Karjalainen, sem á heiðurinn af því. Hér gefur að líta nýjustu plötu sveitarinnar.

Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 11. júlí, 2015

Sumarbrúðkaup í Finnlandi

• Hvert er samfélagslegt hlutverk tónlistar?
• Sumarbrúðkaup sýnisdæmi

Finnskir vinir mínir giftu sig um síðustu helgi og við hjónin flugum yfir til þeirra og samglöddumst. Brúðkaupið var haldið á lítilli, skógi vaxinni eyju rétt við borgarmörk Helsinki og að lýsa umhverfi sem og aðstæðum sem myndrænum nær vart upp í það sem fram fór. Það var eins og við værum að leika í bíómynd og tikkað var í öll þau box sem skandinavískt sveitabrúðkaup að sumarlagi felur í sér. Fyrir utan mat, drykk, ræðuhöld, punt og pjátur lék tónlist veigamikið hlutverk í brúðkaupinu. Tilgangur hennar að því leytinu til var giska margþættur; hún var stundum í brennidepli (t.d. þegar gestir tróðu upp með atriði eða þegar hljómsveit eða plötusnúður lék fyrir dansi) og stundum í víkjandi stöðu ef við getum orðað það sem svo (plötusnúður lék hálfgildings bakgrunnstónlist undir spjalli á tímabili og daginn eftir, yfir morgunmat, var tónhlaða brúðgumans látin malla undir morgunmatnum). Tónlistin þurfti þá ekki endilega að glymja í eyrum fólks, hún virkaði líka sem ísbrjótur í samræðum þeirra sem voru áhugasamir um þetta eðla listform (þó að tilkoma snjallsíma geri það æ algengara að fólk fletti upp tóndæmum til að styðja mál sitt). Tónlistin var þannig yfir og allt um kring, þó að maður gerði sér ekki alltaf sterklega grein fyrir því.

Villtur dans

Eftir að hafa komið siglandi upp að eyjunni á lítilli bátsskel gengu brúðhjónin upp að samkomuhúsinu, þar sem brúðguminn hélt eilitla tölu. Við svo búið einhentu nýbökuð brúðhjónin sér í lag ásamt kornungum börnum sínum, spilað var á það sem hendi var næst og mágkona gumans söng gamalt finnskt dægurlag af miklum fítonskrafti. Undir borðhaldi tróðu svo vinir upp með lítil tónlistaratriði, frumsamið efni sem tökulög, í söngvaskáldabúningi sem hljómsveitar. Yðar einlægur lagði meira að segja í púkkið ásamt betri helmingnum. Byrjaði á því að afskræma fallegt lag eftir kántrílistamanninn Chris Stapleton (ekki viljandi, ég klúðraði því og það gjörsamlega) en við björguðum okkur fyrir horn með orkuríkri útgáfu af „Who’s Got the Crack“ með The Moldy Peaches.
Gestum að óvörum kom svo blásturssveitin Bad Ass Brass Band þrammandi upp að húsinu og hóf að pumpa út dansvænni og nokk trylltri klezmer-tónlist. Sveitin færði sig inn í sal og náði að vippa upp þvílíka stuðinu, ungir sem aldnir stigu villtan dans sem andsetnir væru. Sameiningaraflið í svona nokkru er einkar fallegt og hrífandi. Þegar um hægðist tók svo plötusnúður við, reyndur höfðingi sem af smekkvísi lék gamla finnska dægurtónlist, blús, sálartónlist og rokk og ról.

Úti um allt

Til eru ótal kenningar um hvernig tónlist litar líf okkar á margvíslega vegu og hvernig við nýtum okkur hana, meðvitað sem ómeðvitað. Stundum er hún svo sjálfsögð reyndar að við tökum varla eftir henni. Ég veit fyrir víst að brúðhjónin lögðu ekki sérstaklega upp með að hafa brúðkaupið „tónlistarlegt“ en þarna var hún samt, alltaf og úti um allt.
Líf án tónlistar væri mistök sagði Nietzsche og ágætt fyrir forpokaða ráðamenn og aðra „óunnendur“ lista að hafa þau vísu sannindi í huga næst þegar á að teygja sig í niðurskurðarhnífinn eða tuðskjóðuna.

Follow