Follow
[Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 5. janúar, 2013]
Herramannsdjass
• Bryan Ferry endurvinnur tónlist sína í gömlum djassstíl
• Platan The Jazz Age er ósungin með öllu
Tónleikar Bryans Ferry í Hörpu nú í sumar eru enn í fersku minni. Orðið „séntilmaður“ virðist hafa verið sérsniðið fyrir þennan mann og lék hann við hvurn sinn fingur í Eldborginni, renndi sér með hægð í gegnum helstu smelli sína og lék á slaghörpuna er það átti við. Virkni hefur verið með mesta móti hjá Ferry undanfarin misseri, í Hörpu var hann m.a. að flytja efni af nýrri hljóðversplötu frá 2010, Olympia og nú um daginn var hann mættur í tveggja tíma viðtal í BBC2, m.a. til að tala um spánýja plötu, The Jazz Age, sem kom út í endaðan nóvember en á þeirri plötu eru lög Ferry klædd í djassbúning að hætti þriðja áratugarins. Hljómar eins og „eðlilegt“ skref hjá þessum meistara en Karl Blöndal orðaði það svo, þegar hann rýndi í áðurnefnda tónleika fyrir blaðið: „Erfitt er að verjast þeirri tilhugsun að hann byrji daginn á að klæða sig í smóking, þótt hann reyni að bera á móti því.“
Yfir til þín
Ég ætlaði ekki að nenna að hlusta á þessa plötu Ferry. Sá fyrst bara orðið „jazz“ og ímyndaði mér hefðbundna djassyfirhalningu, Ferry raulandi lögin yfir steingeldum stórsveitarútgáfum a la Michael Bublé. En síðan slysaðist ég til að heyra brot úr einu þeirra. Og sjá (eða „og heyrið…“ öllu heldur), yfir mig dundi hrár, sveiflukenndur og ómstríður djass beint frá … tja … því tímabili sem Ferry er að heiðra. The Great Gatsby. Opnunarrammarnir í Woody Allen mynd. Charleston. Duke Ellington. Josephine Baker. Svart/hvítar, reykfylltar bíómyndir með smókingklæddum mönnum og konum í pallíettukjólum. Allar þessar ímyndir streymdu í gegnum hausinn þessar fáu sekúndur sem ég heyrði af laginu. Tónlistin á plötunni er öll ósungin en það sem meira er, hljómurinn er eins og hann komi af rispaðri 78 snúninga plötu; fjarlægur, gamall og rómantískur. Ótrúlega nákvæm eftirlíking, líkt og maður sé að hlusta á tónlist sem tekin var upp á þeim tíma. Ferry hefur í gegnum tíðina stundað það að taka efni annarra höfunda og fara um það sínum eigin stimamjúku höndum en í þetta sinnið snýr hann þessu við, leyfir heilum stíl að yfirtaka eigin lög. En af hverju? Yfir til þín Ferry…
Tákn
Sá svali segir á heimasíðu sinni að plötunni sé ætlað að marka fjörutíu ára afmæli hans sem lagasmiðs. Ekki eitt einasta lag er sungið eins og áður segir og útspilið verður því að teljast nokkuð djarft enda Ferry helst þekktur sem söngvari þó hann sé reyndar orðinn að einhvers konar tákni um óræða persónutöfra, stíl og sjarma í seinni tíð. Það er kannski einmitt þessi staðreynd sem gerir honum þetta kleift. Hann kemst upp með þetta. Ferry segist hlusta mikið á ósungna tónlist í dag og fyrsta ástin hafi verið djass. Hann hefur áður vottað því formi virðingu sína, með plötunni As Time Goes By (1999) en þar var fjórði áratugurinn hins vegar undir. „Ég hlusta mikið á Charlie Parker, Ornette Coleman, djass frá fimmta og sjötta áratugnum. Nýverið hef ég hins vegar verið að færa mig aftar, til þessa tíma sem ég er að gera skil, þessari gullöld á millistríðsárunum.“ Platan lætur vel í eyrum. Þetta er þægileg tónlist og undarlegt að heyra hvernig lög eins og „Do the Strand“ og „Love Is the Drug“ skríða svo gott sem eðlilega í þennan ham. Ég veit samt ekki hvort að það sé nýjabrumið sem sé að blinda mig. Það á eftir að koma í ljós. Í öllu falli hefur Ferry þau völd að geta opnað eyru margra fyrir þessu merka skeiði í tónlistarsögunni, tónlist sem þeir hefðu líkast til aldrei lagt sig eftir annars.
Deildu!
