Follow
Hin mjög svo „ódanska“ sveit Synd og Skam er á meðal tilnefndra
[Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 1. febrúar, 2014]
Svona hljómar Skandinavía
• Tólf plötur tilnefndar til Norrænu tónlistarverðlaunanna
• Ísland með tvo fulltrúa í þetta sinnið, Hjaltalín og múm
Nú á miðvikudaginn voru þær tólf plötur sem tilnefndar eru til Norrænu tónlistarverðlaunanna eða Nordic Music Prize kynntar til leiks. Þessi verðlaun voru veitt í fyrsta sinn árið 2011 (fyrir plötur gefnar út 2010) en þá hreppti Jónsi okkar hnossið fyrir plötu sína Go. Svíinn Goran Kajfeš tók svo verðlaunin fyrir árið 2011 og landar hans í First Aid Kit voru „hlutskarpastar“ síðast. Verðlaunin, sem eru veitt samhliða tónlistarhátíðinni by:Larm í Ósló svipar til Mercury-verðlaunanna bresku þar sem áhersla er á listrænt innihald fremur en frægð og hve markaðsvænar plöturnar eru. Samnorræn dómnefnd sá um að velja plöturnar tólf úr fimmtíu platna potti en alþjóðleg dómnefnd sker svo úr um lokasigurvegarann sem tilkynnt verður um í lok febrúar. Fulltrúar Íslands í þessum lokaspretti eru Hjaltalín og múm, sem eiga plöturnar Enter 4 og Smilewound. Verðskuldað svo sannarlega. Enter 4 er magnað verk, einhverskonar spegill á meistaraverkið Terminal. Á meðan sú plata var galopin, epísk og dramabundin er Enter 4 ferðalag inn á við, ljúfsár og myrk en alveg jafn „rosaleg“ og tilkomumikil og fyrirrennarinn. Ég þreytist seint á að segja frá því, hvort heldur í ræðu eða riti, að múm er eitt mesta gæðaband sem landið hefur átt. Hljóðheimur sveitarinnar er einstakur en um leið er fólk þar innanborðs óhrætt við að reyna á þanþol hans og Smilewound er enn ein rósin í tilraunakennt hnappagatið.
Danir og Norðmenn
En nóg um það, ég ætla að hlaupa yfir eðli og eigindir hinna platnanna tíu. Danir, fyrrverandi kúgarar vorir og frændur, eiga þrjár plötur í ár. Einu sinni stríddi maður Baunum linnulítið á því að þeir kynnu vissulega að búa til kvikmyndir en væru hins vegar handónýtir þegar að tónlistinni kæmi. En þetta hefur blessunarlega verið að breytast undanfarin ár. Það hefur t.d. verið mikill vöxtur í jaðartónlist þar með risastóru J-i og er Synd og Skam helsti fulltrúi þeirrar þróunar í dag. Sveitin er tilnefnd fyrir tvær stuttskífur, Lad mig falde ind til dig og Center, tónlistin ókennileg síðpönkssýra og ára Captain Beefheart vomir yfir. Sem er vel! Þá tefla Danir einnig fram dúettinum Rhye og plötu hans Woman en sú plata er alveg á hinum endanum; þokkafull, raflegin síðsálartónlist sem kinkar kolli til níunda áratugarins. Þessi tónlist „andar“ og nuddar eyrun þægilega – án þess nokkru sinni að verða ódýr. Ég hefði haldið að það væri verið að gera at í mér hefði mér verið sagt fyrir nokkrum árum að harðasta rokkið í Skandinavíu kæmi frá Danmörku. En þannig er það þó í ár, þriðji fulltrúinn frá flatlendinu er hin ógurlega Iceage sem fór á harðahlaupum inn á tólf platna listann með aðra plötu sína, You’re Nothing.
Hinir háfjöllóttu og fjarðalöngu Norðmenn eiga sömuleiðis þrjár plötur. Nýrokksveitin Atlanter er skipuð hámenntuðum og sjóuðum tónlistarmönnum, staðreynd sem kemur þó ekki í veg fyrir óhefta leikgleði og sannfærandi tilraunamennsku á plötu hennar Vidde. Grizzly Bear og „þyngri“ Vampire Weekend kemur upp í hugann. Jenny Hval er söngvaskáld sem snarar fram grimmúðlegum, stingandi stemmum á plötunni Innocence is Kinky. Manni dettur PJ Harvey í hug en samstarfsmaður Harvey, John Parish, stýrði upptökum á plötunni. Mona & Maria er svo dúett sem leitar fanga í fortíðinni en tónastrigi þeirra er kirfilega staðsettur ofan í Laurel-gilinu í Kaliforníu. Fleet Foxes, Jonathan Wilson og jafnvel First Aid Kit streyma fram í hugann þegar hlýtt er.
Svíar og Finnar
Hinir konunglegu, rúðustrikuðu Svíar komu aðeins tveimur plötum að í ár, en þær hafa venjulega verið fleiri. Fyrst ber að nefna Jenny Wilson og magnaða plötu hennar Demand the Impossible. Blóð, sviti og tár liggja undir þessu sannkallaða þrekvirki og Wilson stendur reyndar ekki langt frá Hval hvað þetta varðar, mjög svo raunverulegir hlutir (í tilfelli Wilson, brjóstakrabbamein) liggja undir og yfir verkinu (og þetta á reyndar einnig við um Enter 4). Hitt sænska tilleggið er svo umdeild plata The Knife, Shaking the Habitual, sem sænski dómnefndarmeðlimurinn kallaði „Metal Machine Music“ Svíþjóðar, nokkuð glúrin samlíking það.
Finnar, dimmlyndir og drykkfelldir sem þeir eru (nei Arnar, nú hættir þú með þessar steríótýpur!) eru að sama skapi með tvö verk. Samnefnd plata Black Hawks er ósungin þar sem finna má eyðimerkurlegar, sólbakaðar stemmur í anda Sergio Leone og Earth. Hin fullkomna þynnkutónlist í raun (já, þó að við Bakkus séum ekki að tala saman lengur man ég vel eftir þynnkudögunum hans). Nýbylgjusveitin Minä ja Ville Ahonen kemur þá sterk in með plötuna Mia. Tónlistin er sannfærandi og tilfinningarík og söngvaranum liggur auðheyranlega mikið á hjarta þó að ég skilji ekki stakt orð í hinu mæta tungumáli finnsku! Plöturnar tólf gefa ágæta mynd af dægurtónlistarlandslaginu í Skandinavíu í dag. Á meðan kynjahlutfallið er til nokkurrar fyrirmyndar er það sem mætti kalla popp með tilraunablæ í undarlega miklum meirihluta. Lítið um öfgarokk, sem nóg er af í þessum heimshluta og t.a.m. endurspeglar listinn ekki þá miklu hipp-hopp gerjun sem er í Svíþjóð um þessar mundir. Og svo má telja, aldrei verður á allt kosið…en förum heldur ekki út í argaþras um keisarans skegg, ég get skammlaust mælt með öllum þessum verkum og síst einhver tilviljun sem skilaði þeim eins langt og raunin er.
Listinn
• Atlanter – Vidde (NO)
• Death Hawks – Death Hawks (FI)
• Hjaltalín – Enter 4 (IS)
• Iceage – You’re Nothing (DK)
• Jenny Hval – Innocence is Kinky (NO)
• Jenny Wilson – Demand the Impossible (SE)
• Minä ja Ville Ahonen – Mia (FI)
• Mona & Maria – My Sun (NO) • múm – Smilewound (IS)
• Rhye – Woman (DK)
• Synd og Skam – Lad mig falde ind til dig / Center (DK)
• The Knife – Shaking the Habitual (SE)
PS.
Endilega, tékkið líka sem flest á Nordic Playlist þar sem ný norræn tónlist er í öndvegi.
Deildu!
