Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 31. desember, 2022.
Ástin mildar, ástin styrkir
Markéta Irglová hefur verið búsett á Íslandi um langa hríð. Síðsumars kom út platan Lila, hennar fyrsta í átta ár, þar sem ástin í öllu sínu veldi er miðlæg.
Það eru heil átta ár síðan Muna , sólóplata Markétu kom út. Hún hefur nú búið á Íslandi í tíu ár, fékk íslenskan ríkisborgararétt fyrir þremur árum og hún og eiginmaður hennar, upptökustjórinn Sturla Mio Þórisson, eiga og reka saman hljóðverið Masterkey Studios (meðfram því að eignast börn og stofna fjölskyldu sem í dag telur sex manneskjur og hund!). Lila er gefin út af Masterkey Sounds í samstarfi við Secretly Canadian og Overcoat Recordings. Platan flæðir nú um streymisveitur en er auk þess fáanleg á forláta vínyl (fallega fjólubláum), sem geisladiskur og líka sem gerðarleg bók; með textum, myndum og ritgerð (og diski).
Þema plötunnar er sígilt. Ástin. Í öllum sínum birtingarmyndum. Sönn, fölsk, viðkvæm, ímynduð, barnsleg, líkamleg, hrein, ruglandi, rómantísk, sameinandi, foreldraást.
Markéta fæddist í Tékklandi árið 1988 og árið 2008 varð hún yngsti handhafi Óskarsverðlauna fyrir besta frumsamda lagið , „Falling Slowly“, sem hún samdi með Glen Hansard fyrir kvikmyndina Once þar sem hún lék annað aðalhlutverkið. Fyrsta sólóplata hennar, Anar , kom út 2011 en önnur, Muna , kom út 2014. Vinna við hana hófst 2012, árið sem „fleytti henni til Íslands“ eins og það er skemmtilega orðað í fréttatilkynningu.
Lila var tekin upp í Masterkey hljóðverinu og sá Mio um upptökustjórn, upptökur, hljóðblöndun og hljómjöfnun. Textar og tónlist eru eftir Markétu sem jafnframt syngur, útsetur og leikur á píanó, bodhrán, bassa, gítar, hörpu og flautu. Með henni eru Marja Gaynor (fiðla og víóla), Peter Moc (gítar) og Manuel Barreto (trommur og slagverk).
Fyrsta lagið fer fallega af stað, maður sér fyrir sér dalverpi, fagran dag og töfrum slegið umhverfi. „Enginn er ónæmur fyrir ástinni, þá hún finnur þig,“ segir Markéta, íslenskun mín. „Og þó ég hafi misst þig, þá dvaldi hún áfram hjá mér,“ heldur hún áfram og vísar þannig til myrkari hliða. Og segir jafnframt, að þó að hún hafi viljað ástina í burtu, hafi ástin neitað að fara. Klókt upphaf verður að segjast, hvar þolgæði ástarinnar er rammað inn. Ástin er eilíf, alltaf til staðar og er þarna – hvort sem okkur líkar betur eða verr.
„Girl from a Movie“ er næst og þar er gott að nema vel til fundnar útsetningarnar. Strengir lúra á bak við og gefa laginu lit. Það rúllar áfram í popp/rokktakti en strengir, píanó og hækkun undir rest draga fram epískan, nánast gotneskan blæ. Popp og klassík kyssast, ekki ósvipað og í verkum Juliu Holter eða Joönnu Newsom. „High & Dry“ er ekki ósvipað, haganlega samið og vandað kammerpopp hvar allar rásir eru nýttar upp í topp til að vefa marglaga hljómagaldur þar sem ekkert er of eða van.
Plötunni vindur svona fram, meira og minna. Það er góður heildartónn yfir, lög tengjast og mynda heildarsvip. Verkinu lýkur með „Know Yourself“, dramatísku endastefi nema hvað, þar sem talað er um mikilvægi sjálfsþekkingarinnar, að skilja og þekkja sjálfan sig … tja … elska sjálfan sig í raun réttri. Glúrinn endapunktur á plötu sem fjallar um ástina í öllum sínum myndum því að ef maður hefur ekki rænu á að sýna sjálfum sér mildi og elsku er erfitt að ætlast til þess að ástin flæði til manns, hvað þá frá manni.
Hin gerðarlegasta plata verður að segjast. Stór, stæðileg og tilkomumikil en um leið er í henni mildur og ægifagur kjarni, tandurhreinn eins og eigindi sannrar ástar.
Deildu!
