Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 23. október, 2021.
Engin grið gefin
Mother Melancholia er fjórða breiðskífa Sóleyjar og hæglega hennar afdráttarlausasta verk til þessa. Platan kom út í gær.
Kristín Anna og plata hennar Howl. Bára Gísla og plata hennar HIBER. Þessi sterku verk koma m.a. upp í hugann þegar ég hlýði á nýjustu plötu Sóleyjar. Nefndar plötur eru það jafnbesta sem ég hef heyrt í íslenskri tónlistarsköpun síðustu ár; listaverk sem eiga það sammerkt að vera algerlega án afsláttar en gjörsamlega barmafull af heilindum. Mother Melancholia er þannig verk. Á henni er Sóley búin að sníða alla poppfitu af tónlistinni ef svo má segja og eftir stendur nakin beinagrind. Nakin, en ógurleg. Platan er þannig ansi ólík fyrri verkum Sóleyjar hvar vel mátti rekja þráð á milli. Fyrstu tvær áþekkar (We Sink og Ask the Deep) en sú þriðja (Endless Summer) með þónokkurt magn af sólskini, samanborið við hinar tvær sem flutu um á gotneskri tjörn. Þessi nýja plata er hins vegar kolsvört – á köflum – og minnir meira á þyngri lögin á upphafsárum Sóleyjar. Einnig hugsar maður ómeðvitað um afstrakt verk hennar, eins og Krómantík og Harmóník.
Ég er það heppinn að hafa fylgst með þessari einstöku tónlistarkonu okkar frá upphafi, allt síðan hún gaf út hina dulmögnuðu stuttskífu Theater Island árið 2010. Ég reit þessi orð þá, í hálfgerðum transi, og ég stend við hvert orð: „…dimm en um leið sakleysisleg, töfrum bundin og ævintýraleg; einmanaleg en upplífgandi í senn. Ég veit að þetta kann að hljóma upphafið og klisjukennt en svona er þetta bara! Tilfinningarnar fara í rúss.“
Mother Melancholia er konseptplata, byggist á heildarhugmynd. Sóley sjálf lýsir henni snilldarlega í fréttatilkynningu: „Nosferatu rekst á Thelmu og Louise í kirkju vampíranna á meðan David Lynch vakir yfir atburðarásinni.“ Hugleiðingar um hlýnun jarðar, feðraveldið og umhverfisfemínisma mætast í nokkurs konar tónsettri líkræðu yfir plánetunni sem er bókstaflega í lífshættu nú um stundir eins og allir vita. Sóley skefur ekki utan af því og í fréttatilkynningunni segir hún: „Feðraveldið lítur á konur sem hverfular, móðursjúkar. Jörðin og konur eru annaðhvort bjargvættir eða eyðingarafl. Það er svo auðvelt að misnota bæði jörð og konur, eins og feðraveldið hefur gert frá upphafi tíma, biðjast svo fyrirgefningar og lofa að gera þetta aldrei aftur.“
Hvernig hljómsetur maður síðan þessar pælingar, sem eru ekki beint í fjaðurvigt? Jú, með því að skrifa volduga tónlist sem læsir sig utan um hlustandann, smýgur inn og heltekur. Fyrsta lagið, „Sunrise Skulls“, er sjö og hálf mínúta. Það skríður draugalega áfram og þó að ýjað sé að töfraheimi erum við mestmegnis á leiðinni til helvítis. „Circles“ situr í þessari stemningu líka en kunnuglegt, Sóleyjarlegt píanómótíf nær þó að láta á sér kræla. „Blows Up“ herðir enn á heimsendastemningunni og við erum komin inn á hryllingsmyndasvæðið („Þetta gæti verið úr „The Conjuring““ sagði tónelsk dóttir mín og gaf tvo þumla upp). „Ambient“-stemning er tilfinnanleg á plötunni, hefðbundnar lagasmíðar víkja fyrir hreinum stemmum eins „Parasite“ sem er svo gott sem hreint hljóðverk. „In Heaven“ er dálítið eins og titillinn, hvar við heyrum aðeins í „gömlu“ Sóleyju þar sem hún syngur og leikur á píanó. En söngurinn er engu að síður kæfður, fjarskabundinn, eins og í takt við þyngslalegt þemað. „Elegía“ lokar þessari myrkrareið, alvöru útgöngusálmur sem hefði smellpassað inn sem lokalag á Closer Joy Division.
Þetta er að sönnu „erfiðasta“ verk Sóleyjar til þessa en uppskeran er glæst. Slíkt gerist iðulega ef maður þorir að fara eftir kompási hjartans. Það er reisn yfir þessu verki og ég greini endurhljóm, löngu eftir að platan hættir að snúast…
Myndband var gert við fyrstu smáskífuna, „Sunrise Skulls“, og fleiri myndbönd munu líta dagsins ljós þar til kvikmyndin Mother Melancholia verður til. Sóley fer svo í langþráðan Evróputúr í nóvember.
Deildu!
