Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 9. júlí, 2022.
Blóðið vellur og kraumar
Crusher of Bones, fyrsta eiginlega breiðskífa íslensku „industrial“-sveitarinnar Reptilicus, bar með sér merkistíðindi er hún kom út fyrir þrjátíu og tveimur árum. Hún hefur nú verið endurútgefin með pompi og prakt fyrir tilstuðlan kanadísku útgáfunnar Artoffact Records.
Um og upp úr pönki, síðpönki þá, fór að bera á tilraunum með tónlist sem fljótlega fengu merkimiðann „industrial“ eða vél/vélatónlist (engin almennileg íslensk þýðing hefur nokkru sinni náð að festast). Hin breska Throbbing Gristle varð fljótlega flugmóðurskipið hvað þetta varðar, andi og ástríða pönks hnýtt saman við utangarðs- og óhljóðalist. Þessi neðanjarðarsena átti eftir að breiða rækilega úr sér á níunda áratugnum, höfuðvígi voru Bretland, Þýskaland og Benelux-löndin en þessi markaþensla í tónlist náði og fótfestu víða um hinn vestræna heim (og austantjaldsmegin, sjá Laibach. Og jú, Japanir stukku einnig á þetta nema hvað).
Árin 1986 til 1988 voru æði gjöful og sveitir eins og Young Gods (Sviss), Ministry (Bandaríkin), Front 242 (Belgía) og Skinny Puppy (Kanada) á meðal nafna sem var hampað í gríð og erg í neðanjarðartónlistarpressunni. Ísland eignaðist svo verðugan fulltrúa er Reptilicus, skipuð þeim Guðmundi Inga Markússyni og Jóhanni Eiríkssyni, gaf út snælduna Temperature of Blood árið 1990 en tónlistin þar hakar í alla þá reiti sem er að finna í þeirri kreðsu sem ég hef verið að lýsa. Efnið var reyndar það gott að fljótlega hljóp á snærið hjá okkar mönnum, útlönd hófu að kalla. Hilmar Örn Hilmarsson, sem var um þetta leyti að vinna að plötunni Island með David Tibet úr Current 93, kom ungmennunum efnilegu í samband við Tibet og hans fólk sem var með öflugar tengingar inn í neðanjarðartónlistarsenu Bretlands og víðar. Dreifingaraðilinn People Who Can‘t (seinna World Serpent) gaf svo Crusher of Bones út um haustið í samstarfi við Product 8, útgáfu Reptilicusmanna. Hilmar tók plötuna upp í Stúdíó Sýrlandi ásamt þeim félögum og lék hann einnig inn á hana ásamt Birgi Baldurssyni og Guðlaugi Kristni Óttarssyni (Godkrist). Platan var endurútgefin árið 1996 á geisladiski en kemur nú út á Artoffact Records, á geisladiski og í streymi. Curver Thoroddsen endurhljómjafnaði plötuna.
Það er ótrúlegt að heimsækja þessa plötu aftur eftir öll þessi ár. Liðsmenn voru rétt í kringum tvítugt þegar hún kom út, staðreynd sem maður var engan veginn að átta sig á þá. Þegar maður er sextán ára eru tvítugir menn fimmtugir í huga manns. Það er rosa flottur „kjarni“ í þessari plötu, óbilgirni æskunnar sem getur allt! Fyrst lagið, „Snakes“, kemur fjúgandi út um hliðið og engir fangar teknir. Söngrödd Guðmundar er æðisleg. Frábærlega hrá, ástríðufull og töff. Straumarnir sem léku um þennan geira á þessum tíma renna um lagið. Sæberpönk Front Line Assembly, sturlun sú sem lá í Skinny Puppy og smá Killing Joke jafnvel. Crusher of Bones er æði fjölbreytt, mun fjölskrúðugari en mig minnti. Meðfram „poppaðri“ æfingum (var ég að skrifa þetta!) eru meira afstrakt verk, löng óhljóðaverk í anda Einstürzende Neubauten og Test Dept. „Sluice“ t.d. rúllar í gotnesku myrkri a la Laibach á meðan „Ointment“ líður áfram í slagverksmálmsorgíu, naumhyggjulegt að hætti Can vil ég segja (þess má geta að þegar Guðmundur og Jóhann gerðu saman tónlist í fyrsta skipti unnu þeir með hljóðbút frá því mæta bandi). „Call me Jesus“ er hins vegar hálfgert pönk, brjáluð keyrsla og læti og það skilur hlustendur eftir í duftinu líkt og upphafslagið.
Crusher of Bones er þannig hið kræsilegasta hlaðborð. Vel má heyra í hinum ýmsu áhrifavöldum um leið og maður finnur að Reptilicus er að móta sinn eigin hljóðheim með hægð. Að mörgu leyti varð sveitin meira afstrakt með tímanum, pönkið sem maður heyrir hér vék meira og minna. En þá list kunnu þeir alveg jafn vel og hitt. Torræðni en líka beinskeytni lék í höndum þeirra á þessum tíma. Crusher of Bones er leitandi verk um margt, eðlilega, en þessi kjarni sem ég nefndi, þessi dásamlega vissa ungdómsins, glæðir hana á sama tíma ákveðnum ómótstæðileika.
Deildu!
