Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 14. janúar, 2023.
Tónsporið fallega
Tvær nýjar og lofaðar kvikmyndir, Women Talking og TÁR, eiga það sameiginlegt að þar vélar Hildur Guðnadóttir um tónlistina. Hún er þá orðuð við Óskarsverðlaunin á nýjan leik fyrir þá fyrrnefndu.
Maður hefur fylgst með Hildi undanfarin ár með miklu stolti þar sem hún fótar sig svo glæsilega í alþjóðlegum heimi kvikmyndatónlistarinnar. Það er reisn yfir, en einnig ómótstæðileg glettni í garð þessa alls, ertnislegt bros sem bræðir hvern þann sem fyrir því verður. Hildur er hvorki einhöm né tvíhöm, sjarmatröll og grallari sem skapar svo óskaplega fallega tónlist, tónlist sem ýtir á öll mörk um leið og hún er gjörsamlega ómótstæðileg. Óskarinn fyrir Joker var verðskuldaður og hjartað tók aukakipp er hún nýtti sér vettvanginn til fulls og mælti þessi orð á verðlaunahátíðinni: „Til stelpnanna, til kvennanna, til mæðranna, til dætranna sem heyra í tónlistinni rísa upp að innan; látið í ykkur heyra. Við þurfum að heyra raddir ykkar.“
Í haust komu út plötur með áðurgreindri kvikmyndatónlist. Women Talking er leikstýrt af Söruh Polley og skartar miklu mannvali í leikhópnum (Rooney Mara, Claire Foy, Jessie Buckley, Ben Whishaw og Frances McDormand). Myndin gerist í Bólivíu, í Mennóníta-samfélagi, þar sem átta konur koma saman á hlöðulofti og gera upp sín mál. Tónlistin er leikin af Hildi (selló) og Skúla Sverrissyni sem spilar á gítara og bassa. Í viðtali við Filmmaker -tímaritið segir Hildur að áratuga vinátta þeirra hafi spilað rækilega inn í útkomuna. Ræktun hennar og svo dýpt hafi leitt fram það besta í þeim báðum. Maður heyrir enda strax í einkennandi stíl Skúla í „Speak Up“ en lagatitillinn sækir í orð Hildar á Óskarsathöfninni. Hljómfall tónlistarinnar er akústískt, þjóðlagakennt jafnvel, og er dimmleitt og vonbjart á víxl. Róðurinn þyngist er á líður í takt við sjálfa myndina.
TÁR er hins vegar eftir Todd Field þar sem við fylgjumst með Lydiu Tár (Cate Blanchett), valdamikilli konu í klassíska geiranum sem starfar sem tónskáld og stjórnandi og einkar ævintýralegu ferðalagi hennar í gegnum sálrænar lendur og strendur.
Ég ætla að byrja á umbúðunum. Það er dálítið svakalegt að sjá umslag plötunnar sem inniheldur tónlistina. Með þessum einkennandi gula „Deutsche Grammophon“-lit, stillu af Cate Blanchett í hlutverki sínu og efst stendur: MAHLER · GUÐNADÓTTIR · ELGAR. Það er eitthvað fáránlega táknrænt við þetta allt saman, hvar fulltrúar hins gamla og nýja „standa“ þarna í einni röð. Tónlistin sem slík hins vegar, aðferðafræðin er alls ólík þeirri sem Hildur beitti í Women Talking , hér er pælingin konseptbundnari. Snýst um að búa til andrúm, stemningu og þess háttar og læða henni svo gott sem óséðri undir skinnið á áhorfendum (Hildur var önnur manneskjan sem Field hafði samband við þegar verkefnið fór af stað, á eftir Blanchett). Við erum nær þeirri tónlist sem Hildur útbjó fyrir Chernobyl en t.d. Joker . Þannig útbjó hún „ambient“ hljóðmottur fyrir TÁR sem liggja í leyni í áhrifamiklum senum, styðja við og skrúfa upp sálræna spennu. Einnig skrifaði hún tónlist sem hún kallar „takt-kortlagningu“ (tempo-mapping), tónlist sem leikarar hlustuðu á þegar myndavélarnar voru ekki í gangi, ætlað að koma þeim í rétta gírinn. Einnig samdi hún tónlistina sem Tár er að semja í myndinni og við sjáum í hráu formi á æfingum.
Platan inniheldur því alls konar hljóð- og hljómbúta, talað mál og flutning á verkum Mahlers og Elgars. Cate Blanchett sjálf kemur við sögu sem og sellóleikarinn Sophie Kauer, Fílharmóníusveit Dresden, Samtímatónlistarsveit Lundúna og Sinfóníuhljómsveit Lundúna (stjórnað af Natalie Murray Beale).
Báðar myndir hafa fengið roknadóma og tónlistin sömuleiðis. Nú bíðum við bara með greipar spenntar og teljum niður að Óskarskvöldinu.
Deildu!
