Follow
[Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 27. október]
Er hann endanlega búinn að missa það?
• Neil Young gefur út plötu… og bók… og nýjan tónlistarspilara
• Einn afkastamesti tónlistarmaður sinnar kynslóðar og sá umdeildasti
Opnunarlagið á nýjustu plötu Neils Youngs, sem hann vinnur ásamt hinni traustu sveit sinni Crazy Horse, er 27 mínútna langt. Já, ég sagði 27 mínútna langt. Pink Moon, frægasta plata Nicks Drakes, er 28 mínútur að lengd. En ekki nóg með það, tvö lög til viðbótar á Psychedelic Pill eins og plata Youngs kallast eru yfir sextán mínútur að lengd. Mig langaði til að skrifa að stuttu lögin væru átta mínútur en þrjú þeirra eru í „eðlilegri“ lengd, um þrjár mínútur. Hvað er í gangi? Heiti plötunnar ætti að vera örlítil vísbending um innihaldið þó að hið óvænta sé orðið það sem fólk getur helst átt von á frá meistara Young sem fylgir eigin kompás nú sem endranær.
Spuni
„Lengsta og skrítnasta ferðalag sem Shakey hefur farið í til þessa,“ segir í nýjasta Uncut sem smellir einkunninni 8 af 10 á plötuna.
Yfirlýsingin er nú meira gerð til að fá fólk til að lesa þar sem Young hefur staðið í ýmsu skrítnu undanfarin ár og erfitt að greina hvað nákvæmlega er það „skrítnasta“. Ef við lítum bara til síðustu tíu ára getum við t.d. nefnt sagnabálkinn/rokkóperuna/konseptverkið Greendale, hina ægipólítisku Living with War og Le Noise sem kom út í hitteðfyrra – þar sem Young hamast á rafgítarnum einum hljóðfæra, dyggilega studdur af upptökumanninum, sjálfum Daniel Lanois (en titill plötunnar vísar í þann ágæta mann). Þessar þrjár plötur eru allar ágætt dæmi um sérlyndi Youngs, hann gerir það sem honum dettur í hug og keyrir í verkefnin, er ekki mikið að velta hlutunum fyrir sér sem hefur verið bæði til bölvunar og blessunar. Og enn fær Young menn til að klóra sér í hausnum. Á meðan Dylan, McCartney og fleiri jafnaldrar fylgja lagaformi vestrænnar dægurtónlistarhefðar sæmilega er þá reglubók ekki að finna á náttborði Youngs. Psychedelic Pill er afar spuna- og djammkennd og var tekin upp á svipuðum tíma og Americana, plata Youngs og Crazy Horse frá því í fyrra sem innihélt ameríska alþýðutónlist eins og nafnið gefur til kynna.
Niðrandi
Frétt af nýrri plötu frá Young er hins vegar bara ein í safni margra af þessum aldna höfðingja. Hann er nú 66 ára en orkan og eljan er sláandi og tónlistin er bara eitt af fjölmörgum hugðarefnum. Bók, Waging Heavy Peace, er t.d. að koma út, sjálfsævisaga sem Young skrifar. Hann hefur upplýst að hann hafi fengið vel greitt fyrir að skrifa og því hafi hann stokkið á verkefnið, m.a. til að borga undir önnur verkefni (það er eitthvað „Einar Ben.“-legt við þetta allt saman). Langar greinar hafa verið að birtast í blöðum hér á Bretlandseyjum um þessar æfingar Youngs og flestar eru þær varfærnar í gagnrýni sinni á bók sem plötu, líkt og menn þori ekki að hafa of niðrandi orð um goðsögnina. Þeir hugrökkustu hafa bent á að bókin eigi til að fara um víðan völl en Young er slétt sama, segir að bókarskrifin hafi verið létt verk og meira til sé á leiðinni, nenni hann því það er að segja. Young þarf nefnilega að huga að rafbílaþróun sinni líka og tónlistarspilarakerfinu Pono sem hann kynnti með bravúr hjá David Letterman á dögunum. Með Pono ætlar Young að draga hljómgæðin í tónlist fram á nýjan leik, nokkuð sem hefur verið eyðilagt af mp3-skráarsniðinu að hans mati. Fylgismenn á hann nokkra í þessari sendiför, m.a. Flea úr Red Hot Chili Peppers, sem mærir þessa krossferð Youngs mikið.
Já, þetta er heimur Youngs. Flea og við hin bara búum í honum…
Deildu!
