Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 23. ágúst, 2014
Tónlistarleg stríðshross
• Eldgamlar hljómsveitir hafa aldrei haft það jafngott og núna
• Þráhyggja gagnvart eigin fortíð • Eitt af mýmörgum dæmum er
þungarokkssveitin Saxon, sem enn siglir seglum þöndum
Ég kann litlar skýringar á því af hverju ég lagðist yfir NWOBHM sveitina Saxon nú um daginn (þýðing: New Wave Of British Heavy Metal). Jú, reyndar, ég er með skýringu. Ég hef alltaf verið hrifinn af tónleikaplötu hennar, The Eagle Has Landed, en hún inniheldur beint af augum, „ekkert kjaftæði“ rokkara með nöfnum eins og „Motorcycle Man“ og „Heavy Metal Thunder“. Þennan dag vantaði mig sæmilega heilalausa en stuðgefandi tónlist þar sem ég var að klára eitthvert verkefnið og Saxon skaut þá upp í kollinn. Einfaldlega.
Pönk og þungarokk
Þessi yfirlega reif hins vegar upp ýmsar pælingar sem nú verða viðraðar. Ég fór að hugsa um hina ágætu bók Simon Reynolds, Retromania, þar sem hann leggur upp með þá kenningu að poppmenning í dag sé háð, og í raun með þráhyggju, gagnvart eigin fortíð. Það skýri þá staðreynd að 30 og 40 ára gamlar hljómsveitir spila í dag fyrir margfalt fleiri aðdáendur en þær áttu nokkru sinni kost á í árdaga. Saxon fellur hér eins og flís við rass.
NWOBHM bylgjan var ekki langlíf (1979 – 1981 ca) en áhrifin því meiri, t.a.m. er bandarískt frum-þrass (Metallica o.fl.) skilgetið afkvæmi þeirra hræringa. Iron Maiden, Def Leppard og Saxon eru jafnan tilteknar sem helstu sveitir senunnar. Þessi nýbylgja bresks þungarokks þreifst á vissan hátt á hugmyndafræði pönksins, það skipti ekki máli hvað þú gætir heldur hvað þú gerðir og flóðbylgja hráslagalegs bárujárnsrokks á litlum, óháðum merkjum skall af miklum krafti á Bretlandseyjum. En ólíkt pönkurunum horfðu þessir rokkarar sem bergnumdir til rokkhetjanna frá áttunda áratugnum; Deep Purple, Whitesnake, Aerosmith og þeirra líka. Það var því einnig þumlað af krafti í gegnum rokkklisjubókina.
Hótfyndni almættisins
Iron Maiden lifði af upprunalegu flóðbylgjuna og varð að vinsælustu þungarokkssveit heims á níunda áratugnum, fagurfræði hennar öll og háttsemi alveg einstaklega ensk. Def Leppard, sem kemur frá Sheffield, var hins vegar með dollaramerki í augunum og amerískur hljómur hennar rataði á endanum til þeirra sem sveitin var að reyna að höfða til (plata hennar frá 1983, Pyromania, seldist í tíu milljón eintökum í Bandaríkjunum og platan sem kom út þar á eftir, Hysteria, seldist enn betur). Saxon, sem koma frá krummaskuðinu Barnsley, lék hins vegar einstaklega sjarmerandi, bjórlegið tuddarokk og á tímabili stóð hún jafnfætis þessum tveimur risum. Það er stórkostlegt að skoða gamlar myndir af Saxon, meðlimir líta út eins pípulagningamenn sem var varpað í þungarokksklæðnað fyrir einhverja hótfyndni almættisins. Algjörir gaurar eða „lads“ eins og Bretinn segir. Saxon missti hins vegar rækilega fótanna með plötunni Power & the Glory (1983) en innihaldið þar er í skarpri andstöðu við titilinn. Aldrei lagði hún þó upp laupana, „gaurarnir“ bitu einfaldlega í saxnesku skjaldarrendurnar og þolinmæðin skilaði þeim loks í fang fortíðarvindanna sem næða svo hressilega um popplendur í dag. Saxon gefur nú reglubundið út plötur og heldur tónleika um heim allan fyrir fullum húsum.
Lifandi safngripir
Biff Byford, söngvari Saxon (já, hann er jafn svakalegur þessi maður og nafnið gefur til kynna) tilkynnti fyrir stuttu á vefsetri Saxon að sveitin hefði hlaðið í tuttugustu hljóðversplötuna. Það eru merkilega margar sveitir, samtíða Saxon, sem búa við svipuð skilyrði í dag. Þegar maður sér auglýsingar um þungarokkshátíðir mætti halda að þær væru frá 1984 fremur en 2014. Þessar sveitir eru starfandi en fæstar þeirra eru í fullu fjöri eins og gjarnan er sagt. Hljóðversplöturnar nýju slaga aldrei upp í fyrri tíma afrek og tónleikum er oft og iðulega landað með herkjum. Ekkert af þessu skiptir þó sköpum þar sem fólk er jafnan komið til að berja lifandi safngripi augum. Glúrnustu gripirnir vita þetta og spila meðvitað inn á þessa þörf – já, þessa þráhyggju – fólks. Frægðin varð aldrei jafn stjarnfræðileg og Biff og félagar hefðu efalaust viljað en af seiglu áttu þeir greinilega nóg. Það er vissulega bölvun og blessun sem fylgir „retrómaníu“ Reynolds; úr sér gengnir hundar taka upp pláss sem betur væri varið í aðra en um leið er líka svigrúm fyrir þá sem hafa sýnt fram á að allt er áttræðum fært. Lýk þessu með vísun í hallærislínur úr einum af slögurum Saxon: „Never surrender / When you’re up against the wall / Never surrender / Stand up, fight them all.“
Deildu!
