Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 28. febrúar, 2015
Ó…þakkir…
• Unthanks-systur eru frá Norður-Englandi
• Systurnar eru einir merkustu þjóðlagatónlistarmenn Bretlands
Þjóðlagasveitin The Unthanks hóf starfsemi í Newcastle og nágrenni en stærsta sýslan þar er Norðumbraland sem er vísun í hið forna konungdæmi Norðumbríu. Newcastle er merkileg borg og nánast eins og eyja hvað Bretland varðar. Það er tiltölulega langt í næstu þéttbýliskjarna, hvort heldur norðan eða sunnan við og íbúar þarna, „Geordies“, hafa sterka, svæðisbundna sjálfsmynd og sú staðreynd að svæðið er hluti af Bretlandi er lítið að flækjast fyrir þeim. Eins og nærri má geta lýtur tónlistarmenningin þarna áþekkum lögmálum og norðumbrísk þjóðlagatónlist býr yfir mörgum sérkennum, eitthvað sem Unthanks hafa unnið markvisst með.
Fyrstu skref
Þetta nafn er skrýtilegt og því er ekki ætlað að vera einhver kersknislegur útúrsnúningur heldur eru þetta eftirnöfn systrana, Rachel og Becky (faðir þeirra, George Unthank, er giska þekktur tónlistarmaður á Norðumbríuslóðum). Fyrstu tvær plöturnar komu út undir heitinu Rachel Unthank & The Winterset og það þó að Becky, yngri systirin, hafi verið hluti af sveitinni frá upphafi. Hún var hins vegar enn á táningsaldri þegar þessi fyrstu skref voru tekin og óviss um hvort hún ætlaði að gera tónlist að aðalstarfa. Plöturnar vöktu hins vegar mikla athygli og önnur platan, The Bairns (2007), var tilnefnd til hinna virtu Mercury-verðlauna. Á þriðju plötunni, Here’s the Tender Coming (2009), stigu systurnar svo fram sem dúettinn The Unthanks. Tónlistin er þjóðlagatónlist en formið er togað, teygt og nútímavætt og systurnar fylgja aðilum eins og Bellowhead, Sam Lee og Lau að málum að því leytinu til. Þessi „nýja bylgja“ breskrar þjóðlagatónlistar hefur verið að skila frábærum listaverkum þar sem haganlega er unnið með áhrif úr ólíkum áttum. Þjóðlagatónlist Norðaustur-Englands liggur til grundvallar en djass, nútímatónlist og síðrokk streymir fallega um völlinn þann. Unthanks virða öll mæri að vettugi og þjóðlagatónlistarheimurinn, sem á það til að vera einstaklega íhaldssamur, hefur nálgast þær af tortryggni. Á meðan heyrast „hallelúja“-hróp frá þekktum nöfnum úr rokkheimum; Elvis Costello, Ryan Adams, Radiohead og Portishead hafa öll vottað Unthanks virðingu. Það hefur Robert gamli Wyatt líka gert en árið 2011 kom út plata, The Songs of Robert Wyatt and Antony & the Johnsons, þar sem þær systur takast á við lög þessara tveggja listamanna.
Epík
Sú plata er fyrsti hluti af þriggja platna heildarverki, „Diversions“ (vol. 1, 2 og 3) þar sem brugðið er af leið eins og nafnið gefur til kynna. Hinar tvær komu út 2012, á bindi 2 sungu systurnar með blásturssveit og í þriðja bindinu var þemað skipasmíðastöðvar en nóg er af þeim í nágrenni Unthanks (syngja þær m.a. „Shipbuilding“ eftir Costello, sem er þó jafnvel þekktara í útgáfu Roberts Wyatt).
Nýjasta „alvöru“ hljóðversplatan, Mount the Air, kom svo út í þessum mánuði. Hér á ferðinni epískt, mikilúðlegt verk, tónlistin er risastór en um leið ægifögur. Spirit of Eden með Talk Talk kom í hugann, þar sem þagnir og „það sem ekki er spilað“ er jafn áhrifaríkt og sjálf tónlistin (tékkið t.d. á titillaginu sem er borið uppi af seiðandi fallegu trompetspili nútímadjassarans Tom Arthurs). Einnig er þarna þessi magnaði, náttúrulegi andi sem fylgir mörgu af því besta sem ég hef heyrt frá frændum vorum Færeyingum (Eivör, Enekk). Þetta er svona „alger“ tónlist og hreint unaðslegt að dvelja í henni. Ó…þakka ykkur, kæru systur.
Deildu!
