Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 17. janúar, 2015
Byltingarmaðurinn
• Martyn Bennett hylltur á opnunartónleikum Celtic Connections
• Frumkvöðull sem lést langt fyrir aldur fram
Celtic Connections er umfangsmikil tónlistarhátíð sem haldin er árlega í Glasgow og er tónlistarleg arfleifð kelta, þá sem nú, umföðmuð á alla mögulega vegu. Þúsundir listamanna frá öllum heimshornum taka þátt og arfinum, nýjabruminu og alls kyns uppátækjasemi eru gerð rækileg skil.
Annað tungumál
Opnunarkvöldið var núna á fimmtudaginn en þá var tónlist Martyns Bennetts leikin af strengja- og blásturssveit þar sem og komu við sögu sekkjapípuleikarar, forritarar, trymblar og söngvarar. Saga Bennetts er merkileg. Hann fæddist 1971 í Nýfundnalandi en fluttist til Skotlands er hann var sex ára. Hann lærði á hljóðfæri, sýndi snemma fram á náðargáfu og á tíunda áratugnum steig hann fram sem einn frjóasti alþýðutónlistarmaður sinnar kynslóðar. Nýsköpun og framsækni var annað tungumál Bennetts, sem kannaðist ekki við nein höft eða landamæri í landi tónlistarinnar. Hann hóf að vinna gagngert með skoska þjóðlagatónlist á tilraunakennda vegu og hefur reynst gríðarlega áhrifamikill að því leytinu til. Tónlistarmenn eins og Sam Lee, Bellowhead og Drew Wright (Wounded Knee) eiga Bennett margt að þakka. Hann sýndi að það er hægt að heiðra arfinn í Converse-skóm og með dredda og tilheyrði hópi nýsköpunarsinna sem trúa því einlæglega að mesti virðingarvottur sem þú getur sýnt hinni „hreinu“ gömlu tónlist sé að vinna með hana á frumlegan hátt. Bennett lést árið 2005, þá 33 ára gamall, úr krabbameini og var skoska tónlistarheiminum mikill harmdauði.
Okkar Bennett
Opnunarkvöldið snerist um svanasöng Bennetts, tímamótaverkið Grit, sem skipar mikinn öndvegissess í huga Skota, hvort sem þeir eru tónlistaráhugamenn eður ei. Þegar Bennett vann plötuna var hann orðinn of máttfarinn vegna veikinda og studdist mikið til við tölvuforritun til að ná fram þeim hljóðum sem hann hafði í huga. Verkið er óður til uppruna Bennetts, dregur fram sönghefðir roma-flökkufólksins og Suðureyja (Hebrides-eyja) og blandar gömlum söngupptökum og sekkjapípuleik við teknótakta og alls kyns áhrifshljóð. Bennett vissi að hann var að deyja þegar hann vann að plötunni og yfir henni er reisn sem erfitt er að setja í orð.
Tónleikararnir sjálfir voru glæstir og það tókst furðuvel að setja þessa hljóðversplötu í stórsveitarhljóm. Stjórnandinn, sem var mjög litríkur, var nánast ofurliði borinn af tilfinningasemi gagnvart verkinu og sú sjón var falleg. Skotarnir dýrkuðu þetta. Þeir tengdu við tónlistina eins og þeir einir sem eru bornir og barnfæddir í landinu geta. Litlir agnúar sem maður eins og ég gæti aldrei séð eða skilið, hafa þar ríka merkingu. Við Íslendingar, eins og aðrir, eigum auðvitað okkar „Bennetta“, sem vinna með íslensk minni sem aðeins heimaaldir hafa aðgang að. Í gangi er söngleikur sem byggist á sögu Bennetts og ævisagan kemur út á þessu ári. Bennett skildi mikið eftir, þrátt fyrir stutta ævi. Eða eins og hann lét hafa eftir sér einhverju sinni: „Ímyndaðu þér þá hluti sem gera okkur skosk. Þeir eru ekki bara í skotapilsmunstrunum en jafn rammskoskir fyrir því. Reyndu að sjá þetta gamla í nýju ljósi.“
Deildu!
