Follow
Greinin var skrifuð fyrir Morgunblaðið og birtist þar, laugardaginn 10. september, 2022.
Aftur í ræturnar
Djassgítarleikarinn Andrés Þór á að baki gifturíkan feril og á nýjasta hljómdiski sínum leitar hann aftur til baka, til áranna er hann var að byrja þetta brölt.
Það var gaman að hitta á Andrés Þór vegna þessarar plötu en hann renndi með gripinn niður í HÍ þar sem ég vinn alla jafna. Við föttuðum þá (erum jafnaldrar) að ég hef aldrei rætt við hann formlega um tónlist hans og í raun yfirleitt! Samt var eins og við þekktumst. Ég hef náttúrlega fylgst með honum frá upphafi vega en aldrei snert á honum beint fyrr en nú. Einu sinni verður allt fyrst.
Platan Hereby, sem út kemur á vegum norsku útgáfunnar Losen Records, var tekin upp í júní 2021 í Sundlauginni af Birgi Jóni Birgissyni í miðju kófi. Andrés leikur á gítar nema hvað, eigin tónsmíðar, en með honum þeir Nicolas Moreaux (kontrabassi) og Magnús Trygvason Elíassen (trommur), nafn sem mér finnst eins og ég eigi að þekkja. Andrés hljóðblandaði svo sjálfur en Hafþór „Tempó“ hljómjafnaði.
Andrés sagði höfundi að vinnulagið við plötuna hefði minnt sig á það er hann var að byrja sem hljómlistarmaður, þegar hann eins og aðrir kúldraðist í bílskúrum og kjöllurum. Heimsfaraldurinn setti fólk gjarnan í þessa stöðu og hann ákvað að gera eitthvað úr því, samdi þessa plötu og tók upp. Hún ber að mörgu leyti sterk höfundareinkenni frá Andrési, stíl sem hann hefur verið að hefla til allt frá byrjun í raun. Opnunarlagið, samnefnt plötunni, hefst á gítarklingi en svo eru þeir Magnús og Nicolas kynntir til leiks mætti segja, bassinn fær gott rými í blábyrjun og Magnús fyllir og vel upp (það tekur ekki margar millisekúndur að þekkja þann ótrúlega trommara og hans magnaða stíl). Lagið er „upptekið“, margt í gangi og mikið rennerí upp og niður skala en um leið… eru hlutirnir stóískir, rólegir, passlegir, áferð sem einatt hefur fylgt sólóplötum Andrésar. Hæglætislegu tempói er þannig séð haldið út plötuna, hlemmiskeið eru fá, og gítartónar Andrésar leika um alla framvindu. Þekkilegur hljómur að vanda og öll spilamennska þjónar lagasmíðunum, engir stælar eða sýndarmennska. Eitt lag brýtur þetta þó allhressilega upp. „Gagarin“ hefst temmilega eðlilega reyndar en fljótlega fer maður að finna fyrir einhverri ókennilegri spennu. Eins og eitthvað sé að fara að gjósa. Síðasta mínútan enda skruðningar og óhljóð, svona nokkurn veginn. Athyglisvert uppbrot á heildarflæðinu sem er í senn mjúkt og strítt mætti segja. Lagið „Spor“ er t.d. ágætis dæmi um hvernig platan hagar sér í heild. Hart og áleitið lag – en um leið eitthvað svo notalegt! Sama má segja um „Summer Night“. Bassinn leiðir okkur inn, þunglamalegur (í lagi um sumarið!) og svo kemur gítarinn og rækilega er rifið í strengina. Magnús lætur burstana vinna yfirvinnu og útkoman undurfurðuleg í raun. Draugaleg smíð um sumarið? Þannig að, eins og þið sjáið lesendur góðir, heildarramminn er sannarlega aðlaðandi en ekkert er þó eins og það sýnist.
Andrés er sæmilega þekktur alþjóðlega og reytingi af dómum farið að skola upp á land. Joshua Lee frá PrestoMusic er sáttur, lýsir tónlistinni sem „methenískri“ (með vísun í Pat Metheny) og hrósar meðleikurum Andrésar í hástert. Segir plötuna svala nautnum allra þeirra sem eru að leita að nýrri, norrænni gítartríótónlist af djasskyni. SimplyJazzTalk er þá í hæstu hæðum einnig, bendir réttilega á hvernig heildarmyndin er jafnan meðvitað „til baka“ og næsta hógvær. Platan snúist fyrst og síðast um stemningu og áferð frekar en stök lög og vel hægt að taka undir það. En eins og fram hefur komið, Andrés kryddar rækilega þegar svo ber undir (sjá „Whisper“ sem ég er að hlusta á akkúrat núna, lag sem er nett sturlað. Bílskúrsáhrif?).
Annars er ég búinn að vera dulítið sósaður í íslenskum djassi að undanförnu; söngdansaplötum, framsæknum „án söngs“-plötum og ég veit ekki hvað og hvað. Íslenskur djass er í fullu fjöri nú um stundir. Hann svingar!
Deildu!
